ABD Başkanı Donald Trump, iktidara geldiği 20 Ocak’tan bu yana imzalanması için çabaladığı ve ABD’nin Ukrayna’nın doğal kaynaklarına erişmesini sağlayacak az element muahedesini sonunda Kiev’e kabul ettirdi. Böylece Ukrayna lideri Volodimir Zelenski’yi kendi istediği noktaya çeken Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e de “savaşı bitirmek için artık somut adım atmalısın” iletisi vermiş oldu.
RUSYA’YI ÖNLEYİCİ ADIM
Önceki gün ABD’nin başşehri Washington’da imzalanan muahedeye ABD adına Hazine Bakanı Scott Bessent, Ukrayna adına ise Ekonomi Bakanı Yuliya Sviridenko imza attı. Ukrayna’nın Rusya ile devam eden savaşa karşın imzaladığı muahede bundan bu türlü ülkenin direkt ABD’nin ekonomik himayesi altına girdiği manasına geliyor. Ukrayna’daki yasal hükümetle yapılan mutabakata karşın Rusya’nın altyapıya yönelik hücumlarına sürdürmesi direkt ABD çıkarlarını vurması manasına gelecek. Öte yandan mutabakat Ukrayna’nın ABD mandası altına girmesi manasına da gelmiyor. Son periyotta Zelenski’nin ısrarıyla bir dizi düzeltme yapılan mutabakattaki “ekonomik ilhak” havası yerini “geniş ortaklık” unsuruna bıraktı.
ASKERİ YARDIM SÜRPRİZİ
Ukrayna kaynaklarına nazaran ekonomik işbirliğinin çatısını ABD-Ukrayna Yatırım Fonu oluşturacak. Fonda karar verici taraf olmayacak ve paylar yüzde 50 yüzde 50 oranında eşit bölüşülerek kararlar ortaklaşa alınacak. Ayrıyeten işletilmeye alınacak madenlerin mülkiyet hakkı Ukrayna’da kalacak. Mutabakat savunma endüstrisinden pil teknolojilerine kadar kritik ve stratejik alanlarda kullanılan 57 ender element ve mineral, ayrıyeten Ukrayna’dan çıkan petrol, doğalgaz ve öteki hidrokarbon kaynakları kapsıyor. Muahedede ayrıyeten sürpriz sayılan askeri işbirliği ve silah yardımı unsuru de bulunuyor. Böylelikle Trump, Ukrayna’ya tekrar askeri yardım yapılmasına yeşil ışık yakmış oldu. Muahede imzalanır imzalanmaz Beyaz Saray’dan ABD Kongresi’ne, Ukrayna’ya 50 milyon dolarlık askeri gereç ihracatı bildirimi gönderildi.
ANLAŞMADA NELER VAR?
Washington ve Kiev ortasında imzalanan muahededen öne çıkan satırbaşları şöyle:
– Doğal kaynaklar Ukrayna’nın ulusal serveti kalmaya devam ediyor. Hangi madenin nerede ve ne vakit işletime açılacağına Kiev karar veriyor.
– Muahedede Ukrayna’nın ABD’ye borçlu olduğu ibaresi yer almıyor. Ekonomik alakalar sıfırdan başlatılıyor.
– Fonun geliri ender elementlerle petrol ve doğalgaz kaynaklarından elde edilecek. Toplam gelirin yüzde 50’si fona aktarılacak.
– Fonun birinci 10 yıldaki tüm geliri savaş sürecinde yıkılan Ukrayna’nın tekrar inşası için kullanılacak.
– Fonun gelirleri ne Ukrayna ne de ABD’de vergiye tabi olacak.
– Mutabakat, Ukrayna parlamentosu Rada tarafından oylanarak kabul edildikten sonra yürürlüğe girecek.
SENATO’DAN RUSYA’YA YAPTIRIM SOPASI
ABD ile Ukrayna ortasında büyük ekonomik işbirliği muahedesinin imzalandığı saatlerde ABD Senatosu’ndan Rusya’ya ihtar geldi. Trump’a yakınlığı ile bilinen Senatör Lindsey Graham, 100 sandalyeli senatoda 75 temsilcinin Rusya’ya yeni yaptırım yasasını oylamaya hazır olduklarını açıkladı. Rusya-Ukrayna savaşını bitirmek isteyen Trump’a dayanak vermek için Senato’nun harekete geçtiğini belirten Graham, “Rusya barış yapmama konusunda ısrar etmeye devam ederse yaptırımların anası gelecek. Rusya’dan petrol, doğalgaz ve öteki ham hususlar satın alarak savaşın sürmesini sağlayan üçüncü ülkelere yüzde 500 oranında artçı vergiler getireceğiz. Rus bankalarına devlet borçlarını çevirmesini bloke edeceğiz. Lider Trump’ın ‘Rusya barışa ikna olmuyor’ diyerek müzakerelerden çekilmesi durumunda çabucak oylamaya geçerek yaptırım paketini kabul edeceğiz. Savaşın devam etmesinde Rusya’nın sorumlu olduğunu biliyoruz” dedi.
