Trump ve Musk ortasındaki anlamazlıklar istifayla sonuçlandı: ABD’li milyarder siyaseti bıraktı
Musk, sahibi olduğu toplumsal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, kendisine Hükümet Verimliliği Bakanlığı’nı (Doge) yönetme fırsatı veren Trump’a teşekkür etti. Beyaz Saray çarşamba akşamı Musk’ın “özel hükümet çalışanı” statüsünü sonlandırdı.
Esasında bir bakanlık olmayan fakat bu türlü isimlendirilen DOGE aracılığıyla çok sayıda devlet kurumunu kontrolden geçiren Musk, 260 bin çalışanın işine son verilmesini ya da erken emeklilik muahedesi yapmaya “zorlanmasını” içeren bir süreci yönetmişti.
Musk, DOGE’deki vazifesinin süreksiz olduğunu ve istifasının sürpriz olmadığını belirtti. Lakin Musk’ın istifa kararı, Trump’ın bütçe planlarını eleştirmesinden sadece bir gün sonra geldi.
TRUMP’IN YASA TEKLİFİNE REAKSİYON GÖSTERDİ
Trump idaresinin son bütçe tasarısına yönelik reaksiyonu Musk’ın istifasında tesirli oldu. Tesla CEO’su, “One Beautiful Bill” isimli yasanın, DOGE’nin tasarruf gayretlerini sekteye uğrattığını öne sürdü.
CBS’e röportaj veren Musk, “Büyük ya da hoş olabilir, lakin ikisi bir ortada mümkün mü emin değilim” diye konuştu. Kelam konusu yasanın bütçe açığını artıracağını sav eden Musk, DOGE’nin çalışmalarının yeni vergiyle boşa gideceğini kaydetti. Musk, bu durumdan rahatsızlık duyduğunu vurguladı.
Başkanlık kampanyası devrinde Trump’a dayanak veren Musk, Cumhuriyetçilerin mitinglerine katılmıştı.
MUSK VE TRUMP’IN ANLAŞMAZLIKLARI
Trump ve Musk ortasındaki görüş ayrılıkları One Beautiful Bill ile sonlu değil. İki isim ek vergiler, Çin ile bağlantılar ve işten çıkarmalar üzere bahislerde tam manasıyla uzlaşma sağlayamadı.
Trump’ın bilakis Çin ve ABD ortasındaki ticari bağlantıların değişmemesi gerektiğini savunan Musk, ABD Lideri’nin yabancı ülkelere uyguladığı yüksek orandaki ek vergilere de karşı çıktı. Musk, işten çıkarmalar konusunda ise Trump’ın yavaş davrandığını ima eden açıklamalar yaptı.
The New York Times (NYT), mart ayında Musk’ın Beyaz Saray’daki bir toplantıda ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve birtakım üst seviye hükümet görevlileriyle işten çıkarmalarla ilgili “ciddi bir tartışma yaşadığını” sav etmişti. NYT, Rubio’nun öncülüğündeki kümenin Musk’ın vazifesinden çekilmesini istediğini açıklamıştı. Haberde, Musk ve Rubio ortasındaki arbedenin, ABD Lider Yardımcısı JD Vance ve Trump’ın ortaya girmesiyle sonlandığı kaydedilmişti.
Musk, vazifesi bırakmasına ait açıklamasında Trump’a kendisine verdiği talih için teşekkür ederken, “DOGE misyonu vakitle daha da güçlenecek ve hükümet genelinde bir ömür biçimine dönüşecek” dedi.
‘YETERİNCE ŞEY YAPTIĞIMI DÜŞÜNÜYORUM’
Bloomberg’e 20 Mayıs’ta bir demeç veren Musk, uyuşmazlık savlarına dair yorum yapmaktan kaçınmakla birlikte siyasi aktivitelerini sonlandırmayı planladığını lisana getirmişti. Tesla’nın geçirdiği güç günler, X’in yaşadığı teknik sıkıntılar ve DOGE nedeniyle insanların kendisine reaksiyon göstermesine ait değerlendirmelerde bulunan Musk, siyasetten çekileceğini tabir etmişti.
Musk, Trump’ı direkt maksat alarak eleştirmese de “Yeterince şey yaptığımı düşünüyorum” diyerek, siyasi faaliyetlerine son vereceğinin sinyalini vermişti.
DOGE TARTIŞMASI
Musk’ın liderliğindeki DOGE, federal iş gücünde kıymetli kesintilere yol açtı. DOGE, Trump’ın Başkanlık koltuğunu devraldığı ocak ayından bu yana kamu çalışanlarına şantaj yapmak, memurların işten ayrılması için baskı kurmak ve haksız yere insanların işine son vermekle suçlandı. Kimi ABD mahkemeleri, toplu işten çıkarmaları durdurarak çalışanların geri alınmasını emretti.
DOGE’nin ABD’nin nükleer programı da dahil birtakım kritik ünitelerde ezkaza işten çıkarmalara neden olduğu da öne sürüldü. Musk, ünitesinin yanlış bir şey yapmadığını savunurken, kimi hükümet çalışanları DOGE’nin zımnilik kurallarını ihlal ederek kurumların özel bilgilerine ulaşmaya çalıştığını sav etti.
Musk’a yönelik argümanlar bunlarla da hudutlu kalmadı. DOGE, işlerini tutma karşılığında çalışanlardan Demokratlara yakın yöneticilere karşı muhbirlik yapmasını talep etmekle de itham edildi. Musk, tezlere cevap vererek, DOGE’nin misyonunu yerine getirdiğini ve hedeflerinin yolsuzluğu ortaya çıkarmak olduğunu söyledi.
SİYASİ FAALİYETLERİ TESLA’YA YÖNELİK AKINLARI TETİKLEDİ
Musk’ın siyasi faaliyetleri, Tesla bayilerine yönelik protestoları ve vandalizm hareketlerini yol açtı. Hem ABD’de hem de dünya çapında Tesla arabalarına, satış bayilerine ve fabrikalarına hücumlar düzenlendi. ABD Başsavcısı Pam Bondi, ABD’deki hücumları “iç terörizm” olarak nitelendirerek, soruşturma başlatılabileceğini duyurdu.
Tesla idaresi, Musk’ın siyasi mesleğinin şirketin geleceğini etkileyebileceği ihtarını yaptı. Musk ise geçen ayki yatırımcı toplantısında, DOGE’ye ayırdığı vakti azaltarak Tesla’ya odaklanacağını açıkladı.
Musk’ın Beyaz Saray’daki misyonu sırasında CEO’su olduğu Tesla’nın satışlarında gerileme yaşandı. Şirket, 2024’ün birinci çeyreğinde satışlarının yüzde 13 düştüğünü bildirdi. Tesla’nın pay kıymeti de bir periyot yüzde 45 gerilese de sonrasında kısmen toparlandı.
Tesla’nın pay senetlerinin erimesi, satışların düşmesi ve şirkete yönelik hareketlerin akabinde Katar’ın başşehri Doha’daki bir iktisat forumunda konuşan Musk, en az önümüzdeki beş yıl boyunca Tesla’nın başında kalacağını vurguladı.
