‘Trump, Netanyahu’ya kelam verdi’… ABD, İran’ın stratejik ehemmiyetteki Fordo tesisine saldıracak mı?
ABD’nin İran’daki en kıymetli nükleer tesislerden Fordo’yu vuracağı öne sürüldü. İsrail basını, Tel Aviv idaresinin “en değerli amaçlardan biri” olarak tanımladığı Fordo’nun yok edilememesi halinde İran’ın nükleer kabiliyetlerini koruyacağına dikkat çekti.
İsrail basınında yer alan haberlerde, Fordo Nükleer Tesisi’ni başarılı halde maksat almak için özel mühimmatlara yahut önemli ölçüde ABD yardımına gereksiniminin olacağı kaydedildi. Kum eyaletindeki bir dağın derinliklerinde bulunan nükleer tesisin İsrail hava akınlarından sağlam çıkması halinde İran’ın nükleer altyapısını koruyacağı ve Tahran’ın nükleer programını bu tesiste sürdüreceğinin altı çizildi.
Channel 12’nin haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmelerinde, İran’ın nükleer silah geliştirmesini engellemek emeliyle Fordo tesisinin vurulabileceğini iletti. İsrailli gazeteci Barak Ravid, Trump’ın bu değerlendirmeyi son haftalarda Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmelerinde lisana getirdiğini belirtti. Ravid, Fordo tesisinin İsrail’in tek başına imha edemeyeceği kadar korunaklı olduğunu da vurguladı.
Ravid, İsrail’in İran’ın nükleer ve askeri tesislerine yönelik operasyonlarını sürdürdüğünü belirterek, mevzunun önümüzdeki periyotta gündemi meşgul edeceğini tabir etti.
Beyaz Saray, Trump’ın İran’a taarruz planladığı argümanlarını resmen reddetti. Yetkililer, bu türlü bir atılımın şu an için uygun olmadığını açıkladı.
İSRAİL SALDIRILARINDA HASAR ALMADI
UAEA Başkanı Rafael Grossi, Fordo’nun bir dağın yarım mil altında ve son derece korunaklı olduğunu vurguladı. Grossi, UAEA’nın elindeki bilgilere nazaran Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi’nde ve üretim basamağındaki “Hondab Ağır Su Reaktörü’nde” İsrail taarruzlarının rastgele bir hasara neden olmadığını sözlerine ekledi. UAEA Başkanı, “İsfahan ve Fordo nükleer tesislerine” ait raporlardan haberdar olduklarını ve İranlı yetkililerden husus hakkında bilgi istediklerini de belirterek, Natanz Nükleer Tesisi’nde de dünden bu yana diğer bir hasar görülmediğini kaydetti.
İran’ın yarı resmi haber ajansı ISNA, Fordo tesisinin İsrail atakları nedeniyle hudutlu ziyan gördüğünü duyurdu. İranlı yetkililer, tesisin faaliyetlerine devam ettiğini ve nükleer programda rastgele bir aksama yaşanmadığını belirtti.
ABD’li yetkililer, daha evvel İsrail’in Fordo’yu etkisiz hale getirecek kapasiteye sahip olmadığını öne sürmüştü.
“İRAN ‘BOMBA’YI İNŞA ETMEKTEN 1 YIL UZAKTA” İDDİASI
İsrail ile ABD, yaklaşık 20 yıldır İran’ın santrifüjlerini maksat alan operasyonlar yürütüyor. Stuxnet siber saldırısı üzere teşebbüsler, Tahran’ın nükleer çalışmalarını birkaç yıl geciktirmişti. Lakin İran her seferinde toparlanarak kapasitesini artırdı. 2015’te imzalanan nükleer muahede ile program büyük ölçüde denetim altına alınmışken, ABD’nin birinci Trump periyodunda mutabakattan çekilmesiyle İran uranyum zenginleştirme faaliyetlerinde sürat kazandı.
Son üç yılda uranyum zenginleştirme düzeyini yüzde 60’a çıkaran İran, “bomba”yı inşa etmek için değerli uzaklık kat etti. Milletlerarası gözlemciler, bu düzeyin yüzde 90’a çıkmasının çok kısa süreceğini tabir etti. Netanyahu, İran’ın dokuz adet nükleer silah üretmek için kâfi materyale sahip olduğunu ve bunları bir yıl içinde kullanıma hazır hale getirebileceğini argüman etti.
FORDO’NUN STRATEJİK ÖNEMİ
The New York Times’a açıklama yapan uzmanlar, Fordo tesisinin İsrail hava taarruzlarına dayanması durumunda İran’ın nükleer altyapısı büyük ölçüde korunacağını lisana getirdi. Haberde, Tahran idaresinin nükleer programını büsbütün bu tesise taşıması halinde, İsrail’in uranyum zenginleştirme faaliyetlerine müdahale talihinin azalacağına dikkat çekildi. Analistler, bu senaryoda İran’ın nükleer silah geliştirme sürecinin hızlanabileceğini savundu.
Uluslararası Atom Gücü Kurumu’nun (UAEA) eski Orta Doğu koordinatörü Brett McGurk, ABD’nin İran’ı saldırması ihtimaline ait değerlendirmesinde “Fordo’yu devre dışı bırakmadan İran’ın silah üretme yeteneğini büsbütün ortadan kaldıramazsınız” dedi.
ABD, Trump’ın vazifeye gelmesinden kısa mühlet sonra Hint Okyanusu’ndaki Diego Garcia Hava Üssü’ne ağır bombardıman uçaklarını konuşlandırmıştı. ABD ordusu, Orta Doğu’daki üslerine yeni askerler de konuşlandırmıştı.
