Trump dünyanın başını döndürdü… ‘Tahran tahliye edilsin’ dedi, Sonra ‘müzakere’ sinyali verdi

İsrail ve İran ortasında beşinci gününü geride bırakan ‘füze savaşının’ nereye evrileceği ve ne vakit sonlanacağına dair soru işaretleri sürerken, savaşın gidişatına direkt tesir edebilecek olan ABD’den sürece ait karışık sinyaller geliyor. İsrail’in İran’a başlattığı akınla sekteye uğrayan ABD-İran nükleer müzakerelerinin tekrar başlamasının çatışmaları tekrar sonlandırabileceği umudu olsa da ABD Başkanı Donald Trump önceki gün ve dün arka arda yaptığı açıklamalarla başları karıştırdı.

ZİRVEDEN ERKEN AYRILDI

ABD Başkanı, Kanada Kayalıkları’ndaki bir tatil beldesinde düzenlenen G7 önderler doruğundan planlanandan bir gün evvel ayrıldı. İran ve İsrail ortasında yapılacak muhtemel bir ateşkes için Washington’a erken döndüğü sav edilen Trump, doruktan erken ayrılışının ateşkesle alakası olmadığını, asıl nedenin “bundan çok daha büyük bir şey” olduğunu kaydetti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da tepede yaptığı açıklamalarda, “Trump idaresinin İsrail-İran çatışması için bir ateşkes teklifinde bulunduğu ve müzakerelerin başlatılması için çalışma yapıldığını” söyledi.

‘MACRON REKLAM PEŞİNDE’

Truth Social hesabından paylaşım yapan ABD Başkanı ise Fransız lidere sert yüklendi. “Reklam peşindeki Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Kanada’daki G7 Zirvesi’nden ayrılıp Washington’a İsrail ile İran ortasındaki ateşkes üzerinde çalışmak için döndüğümü söyledi. Yanlış!” diyen Trump, “Emmanuel her vakit yanılıyor” sözlerini kullandı.

‘TAHRAN’I BOŞALTIN’

Daha sonra krizle ilgili bir paylaşım daha yapan Trump, “İran nükleer silah sahibi olamaz. Bunu tekraren söyledim. Tahran’daki herkes derhal tahliye edilmeli” kelamlarıyla taarruzların şiddetleneceğini ima etti. Trump’ın sözleri ‘ABD, çatışmaya dahil mi olacak’ spekülasyonlarını doğurdu.

ABD FAAL OLARAK DAHİL Mİ

Kanada dönüşü uçakta gazetecilere konuşan Trump, bu sefer İran’la ateşkes mutabakatına dair de Tahran’ın nükleer silahlardan “tamamen vazgeçmesi gerektiğini” söyledi. Lider Yardımcısı JD Vance ve Ortadoğu Temsilcisi Steve Witkoff’un İranlı yetkililerle görüşebileceğini söyleyen Trump, krizin seyriyle ilgili de, “Önümüzdeki iki gün içinde anlayacaksınız” yorumunu yaptı. Öte yandan Trump’ın daha sonra Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda, “Artık İran semalarında tam ve mutlak denetim bizde. İran’ın düzgün gökyüzü takibi yapan sistemleri ve öteki savunma ekipmanları vardı. Bunlardan çokça vardı ancak bunlar Amerika’nın tasarlayıp ürettiği “harikalarla” karşılaştırılamaz” sözlerindeki “kontrol bizde’ sözü Amerikan basınında ABD’nin etkin olarak savaşa dahil olduğu halinde yorumlandı.

Trump, birkaç saat sonra da Beyaz Saray’da ulusal güvenlik grubuyla Durum Odası’nda basına kapalı toplantı yaptı.

ABD BAŞKANI’NIN ÜÇ SEÇENEĞİ VAR

ABD Başkanı Trump’ın çelişkili açıklamaları belirsizlik yaratırken BBC’nin tahliline nazaran, Trump’ı etkileyen faktörler ve muhtemel seçenekleri üç odak noktasında toplanıyor.

1- İsrail’e istediğini verir: ABD’ye ilişkin sığınak delici bombaların, İran’ın Fordo’daki yeraltı uranyum zenginleştirme tesisini yok edebileceğine inanan İsrail ve ABD Kongresi’ndeki şahin Cumhuriyetçilerin Trump’a “İran’ı köşeye sıkıştır” baskısına boyun eğmesi seçeneklerden biri. İran’a yönelik taarruzların şiddetlenerek artması manasına gelecek bu senaryoyu Trump da Tahran’ı müzakereye daha zayıf bir durumdan zorlamanın bir yolu olarak görebilir.

2- Orta yolu sürdürmek: İsrail taarruzlarına katılmadığını tüm kanallardan tekrar eden ve sırf İsrail’in hava savunmasına yardım eden ABD idaresi bu tavrını sürdürürken, İsrail’e de atakları hafifletmesi tarafında telkinde bulunabilir. Bu da mevcut tavrın sürdürülmesi demek.

3- İsrail’e karşı çıkar: ABD’de Cumhuriyetçilerin içindeki MAGA diye tabir edilen Trumpist kanat ve seçmen tabanı, ABD Başkanı’nın “Önce Amerika” telaffuzuna uygun davranarak Ortadoğu’daki çatışmadan büsbütün geri çekilmesini isteyebilir. İran’ın bölgedeki ABD üslerine akın tehdidinde bulunduğu bir periyotta mümkün Amerikan kayıpları, MAGA’nın dış müdahaleye karşı olan izolasyonist kanadının sesini daha da yükseltebilir. Bu da Trump’ı, Netanyahu’ya operasyonu süratlice sona erdirme daveti yapmak zorunda bırakabilir.