90’larda ‘güzellik’ gayelerini belirleyen reklam panoları ve mecmua kapakları görülmeye bedeldi. Zayıf modeller, zehirli bir biçimde altın standart olarak gösteriliyordu. Zayıf olmak her vakit modaydı ve şayet zayıf değilseniz amacınız daha az yemek ve zayıflamaktı.
Son yıllarda, vücut olumluluğuna ve kabulüne hakikat bir kayma olmuştu. Lakin, sarkaç fizikî ve zihinsel olarak sıhhatsiz çok zayıflığa gerçek geri tepiyor üzere görünüyor ve yeni bir TikTok trendi bunun son örneği olarak hizmet ediyor: SkinnyTok.
İnternetin karanlık köşeleri her vakit ziyanlı fikirleri barındırırken, yeni bir TikTok akımı, tehlikeli yeme bozukluğu yanlısı içerikleri karanlıktan çıkarıp milyonlarca insanın görüş alanına taşıyor. TikTok’ta viral hale gelen kilo verme etiketi ‘SkinnyTok’, tipik fitness ve beslenme tavsiyelerinin ötesine geçerek, tehlikeli seviyede kısıtlamalar öneriyor.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen Gamze Çakaloğlu, “Sosyal medya her geçen gün daha fazla insanın bilgiye ve trendlere ulaşmasını sağlıyor fakat ziyanlı ve sistemsiz beslenmeyi teşvik ediyor. Gençler üzerindeki tesiri tasa verici” tabirlerini kullandı.
SkinnyTok nedir?
‘SkinnyTok’, TikTok’ta paylaşılan ve çok zayıflığı ülkü vücut olarak yücelten içeriklerin yer aldığı bir akımın ismi. Çok zayıflığa, diyet kültürüne ve ulaşılamaz beden standartlarına sıklıkla vurgu yapıyor.
Bu görüntülerde çoklukla, “Bir haftada nasıl kilo verdim?”, “Sadece suyla detoks”, “Bugün ne yedim (hiçbir şey!)”, “1200 kalorilik günüm” üzere başlıklar yer alıyor.
İçerik üreticileri, çok düşük kalorili beslenme örneklerini ve ağır antrenman rutinlerini paylaşarak, bu ömür biçimini olağan ve ulaşılması gereken bir gaye üzere sunuyorlar.
Toplumsal ve ferdî ziyanlar neler?
Özellikle ergenlik çağındaki kullanıcılar bu içeriklerden önemli biçimde etkileniyor. Zira bu periyot, vücut algısının en kırılgan olduğu periyotlardan biri. SkinnyTok içerikleri şu aksiliklere yol açabiliyor:
1- Vücut memnuniyetsizliği
Gerçek dışı zayıflık ölçütleri ‘ideal’ üzere gösteriliyor. Bu da bireylerde kendi vücutlarından hoşnutsuzluk, yetersizlik ve utanç hisleri yaratıyor.
2- Yeme bozukluklarına yer hazırlama
SkinnyTok içerikleri; anoreksiya nervoza, bulimia nervoza, ortoreksiya üzere yeme bozukluklarının gelişimini tetikleyebiliyor.
3- Kalori takıntısı ve çok egzersiz
Paylaşılan içeriklerde yiyeceklerin kalorisi takıntı haline geliyor. Zayıflamak için sonları zorlayan antrenmanlar, bedende fizikî yıkımlara neden olabiliyor.
4- Ruhsal etkiler
Sosyal karşılaştırma baskısı, düşük benlik hürmeti, depresyon ve anksiyete SkinnyTok’un uzun vadeli ruhsal sonuçları ortasında yer alıyor.
5- Düzmece sıhhat bilgileri ve ‘deepfake doktorlar’
Bu trendle paralel olarak geçersiz doktor videoları da yaygınlaşıyor. Bu görüntülerde geçersiz uzmanlar ‘mucizevi’ detokslar, zayıflama reçeteleri sunuyor. Bu cins içerikler önemli bilgi kirliliği yaratıyor.
Kullanıcılar ne yapmalı?
— Gerçek uzmanlardan bilgi alın. Beslenme, kilo idaresi ve sıhhat bahislerinde kesinlikle bilimsel kaynakları ve uzmanları takip edin.
— Toplumsal medya içeriğini eleştirel izleyin. Takip ettiğiniz içeriklerin sizi nasıl etkilediğini fark edin.
— Kendinize karşı şefkatli olun. Vücudunuzun fonksiyonelliğine ve gücüne odaklanın, yalnızca dış görünüme değil.
— Ebeveyn ve eğitimciler şuurlu olmalı. Ergenlerle toplumsal medyada karşılarına çıkabilecek içerikler hakkında açık irtibat kurun.
— Unutmayın ki, sağlıklı olmak, zayıf olmakla eş manalı değildir. ‘SkinnyTok’ üzere trendler yalnızca bir görsel akım değil, birebir vakitte bir halk sıhhati sıkıntısıdır. Bu yüzden hepimizin toplumsal medya tüketiminde daha şuurlu, seçici ve farkındalık içinde olması gerekiyor.
