Peş peşe iki sarsıntı korkuttu! Konya ve etrafı için sarsıntı sürpriz mi? ‘Türkiye’nin sarsıntı tehlikesi altında olmayan santimetre karelik alanı yok’

Türkiye beşik üzere sallanmaya devam ediyor. 23 Nisan’da Marmara’da Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki zelzelenin akabinde bölgede 200’ü aşkın artçı sarsıntı kaydedildi. Şimdi bu sarsıntıların tesiri sürerken, dün sabah Kütahya’da 4.5 ve 4.6 büyüklüğünde iki başka sarsıntı yaşandı. Bugün ise sarsıntıların adresi Konya oldu. Sabah saatlerinde peş peşe meydana gelen zelzeleler, vatandaşlara tasa dolu anlar yaşattı.

Kandilli Rasathanesi​ ile AFAD’dan alınan bilgilere nazaran Konya’nın Cihanbeyli ilçesinde 3,9 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Saat 07.16’daki zelzelenin derinliğinin 13 kilometre olduğu belirtildi. Bu sarsıntının gerisinde bu sefer saat 08.10 sıralarında bir zelzele daha meydana geldi. Korkutan sarsıntının büyüklüğü ise 3,6 olarak duyuruldu.

‘BU ZELZELELER SÜRPRİZ DEĞİL’

Konya’da meydana gelen zelzelelerin akabinde aradığımız Prof. Dr. Süleyman Pampal’a “Bu zelzeleler sürpriz mi?” diye sorduk.

Pampal, “Yıllardır şunu söylüyorum; Türkiye’de fay olmayan yer yok. Konya da buna dahil. Kentin içinden geçen 130-140 kilometre uzunluğunda etkin fay var. Cihanbeyli Fayı, Tuz Gölü Fayı var. Dün Kütahya, Simav’da zelzeleler oldu. Buradan geçen etkin faylar Konya’ya kadar uzanıyor” dedi ve ekledi:

“Yani şunu net biçimde belirtmekte yarar var: Türkiye’de sarsıntı riski olmayan hiçbir yer yok. Hatta biraz daha abartarak söyleyeyim; Türkiye’nin zelzele tehlikesi altında olmayan santimetre karelik alanı yoktur diyebilirim. Özetle bu sabah Konya’da meydana gelen zelzeleler için sürpriz değil.”

7 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI ÜRETECEK FAYLAR VAR

Pampal, sarsıntıların yalnızca bir yerleşim yerinin altından geçen faydan kaynaklanmadığından da bahsetti ve şunları söyledi:

“Fayların uzak tesirleri de kelam konusu. Mesela şöyle örnek vereyim; 6 Şubat zelzelesinde 230 kilometre aralıkta olmasına karşın Adana’da 500’e yakın can kaybı yaşandı. Konya’da Cihanbeyli fayı 6-6,5 büyüklüğünde zelzele üretme potansiyeline sahip. Tuz Gölü fayı ise 7’nin üzerinde sarsıntı üretebilir. Bu faylardan kimileri vakit zaman kırılarak bu sabah olduğu üzere Konya etrafında zelzeleler üretiyor. Bunlar olağan.”

MARMARA’DAKİ ZELZELE Mİ TETİKLEDİ?

“Dün Kütahya ve bugün Konya’da meydana gelen zelzeleleri, 23 Nisan’da yaşanan 6,2’lik sarsıntının tetiklemiş olması mümkün mü?” sorusuna Süleyman Pampal şu karşılığı verdi:

“Bu faylar birbirlerine az çok yakın da olsa farklı sistemlere sahipler. 6,2 büyüklüğüne bir sarsıntının bu kadar arada rastgele bir sarsıntısı tetiklemesi kelam konusu olmaz.”

‘PEK ÇOK YERLE KIYASLARSAK ZELZELE AÇISINDAN EN İNANÇLI YERLERDEN BİRİ DİYEBİLİRİZ AMA…’

Konya’nın depremselliğiyle ilgili daha evvel konuştuğumuz Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Bölümü’nde misyonlu Prof. Dr. Fetullah Arık ise şu bilgilerin altını çizmişti:

— Konya’yı pek çok yerle kıyaslarsak zelzele açısından Türkiye’nin en inançlı yerlerinden biri diyebiliriz. Lakin bu durum, Konya kent merkezinin yıkıcı sarsıntılardan hiçbir vakit etkilenmeyeceği manasına gelmiyor.

— Konya’nın sarsıntı durumu; Bolu, Sakarya, Erzincan, Bingöl yahut gibisi vilayetler üzere değil. Bu farklılık ana olarak zelzele oluşturabilecek fayların uzunluğunun, çeşidinin ve zelzele tekrarlanma aralığının farklı olmasından kaynaklanıyor. Bölgedeki faal fayların büyük bir kısmı olağan fay ve binlerce yıla varan zelzele tekrarlanma aralıklarına sahip.

— Lakin bu fayların sarsıntı tekrarlanma aralıklarının, en son yıkıcı zelzelesi ne vakit oluşturduklarının ve tertipli aralıklarla sarsıntı oluşturup oluşturmadıklarının bilinmemesi nedeniyle bölgede orta büyüklükte bir zelzelenin oluşma ihtimali her vakit göz önünde bulundurulmalı.

KONYA HAVZASI’NDA HANGİ FAYLAR YER ALIYOR?

Şehirde yer alan faylarla ilgili de bilgiler paylaşan Prof. Dr. Arık, şu değerli bilgilerin altını çizmişti:?

Sarsıntı açısından potansiyel olarak tehdit oluşturabilecek faylar iki küme altında toplanabilir.

— 1- Bölgesel ölçekli olan Akşehir, Tuz Gölü ve Ecemiş Fay zonları. Konya vilayet merkezi alüviyal bir zemin üzerinde kurulu olduğundan bu faylarda oluşabilecek büyük bir zelzele bilhassa yüksek katlı binalarda yıkıma yol açabilir.

— 2- Ova/Havza kenarlarını sınırlayanlar ise Konya, Cihanbeyli, Ilgın, Yunak, Tuzlukçu ve Altınekin üzere fay zonları. Yerleşim yerlerinin çoğunluğu bu faylar üzerinde bulunuyor. Birtakımı da çok yakınında yer alıyor. Bu fayların üretebileceği büyük sarsıntılar önemli can kayıplarına ve hasara yol açabilir. Ayrıyeten havzanın doğusunu sınırlayan Divanlar Fayı ve Göçü Fayı, kuzeyde yer alan Karaömerler Fayı ve Konya’nın çabucak batı bölümünden geçen Tatköy, Sille ve Meram-Dere fayları da potansiyel açıdan tehlike oluşturabilecek faylar.

KONYA’DA 6 VE ÜZERİ SARSINTILAR YAŞANABİLİR Mİ?

“Akşehir Fay Zonu hariç öteki fayların oluşturabileceği en büyük sarsıntıları genel olarak 5,5-6,5 büyüklüğü ortasında olabilir” diyen Prof. Dr. Arık, “Hasara tesir eden ana faktörler, taban, sarsıntı odağının derinliği, sarsıntı merkezine olan uzaklık ve bina yapısı” dedi ve şöyle devam etti:

“Diğer faktörleri sabit kabul ederek yalnızca tabanı göz önüne aldığımızda Hadim, Taşkent ve Bozkır üzere birkaç ilçe hariç Konya vilayet merkezi de büyük ölçüde dâhil olmak üzere ilçelerin birçok alüvyon taban üzerinde konseyi. Alüvyon gevşek yerlerin sarsıntı sarsıntılarını büyütme özelliği bulunuyor.”