Kilitli kapıların gerisindeki inanılmaz ayrıntılar | O yemekler neden yasak? ‘Tatsız tuzsuz makarnalar, su üzere soslar…’
Gözler Katolik Kilisesi’nin merkezi Vatikan’da. Papa Francis’in nisan ayında hayatını kaybetmesinin akabinde boşalan papalık koltuğunu dolduracak ismin seçileceği konklav, dün başladı.
Dünyanın dört bir yanındaki Katolik kiliselerini temsil eden 133 kardinal, Sistine Şapeli’nde yapılan oylamalarla yeni papayı belirlemeye çalışıyor.
Vatikan’da dün akşam üstü ve bu sabah yapılan oylamalar siyah dumanla sonuçlandı. Son yıllarda yapılan konklavlar ortalama 3 gün sürdü. Çağdaş çağda düzenlenen en uzun konklavın müddeti ise 5 gündü. Papa Francis’in seçildiği 2013 tarihli son konklav 2 günde tamamlanmıştı.
Böylesine görkemli bir yerin seçilmiş olmasının sebebi buradaki her şeyin “bir gün herkesi yargılayacak olan Rab’ın varlığını hatırlatması” olarak açıklanıyor.
Milyonlarca insan bu bacadan çıkacak beyaz dumanı bekliyor
Öte yandan kardinaller konklav boyunca Papa 2’nci Jean Paul vaktinde inşa edilen bir misafirhane olan Domus Sanctae Marthae yani Azize Martha’nın Konutu’nda kalıyor. Enteresan olan şu ki Sistine Şapeli ne kadar görkemliyse Azize Martha’nın Konutu’nda de bir o kadar mütevazı şartlar hâkim.
Papalık seçimlerinin Sistine Şapeli’nde yapılması kuralı 1878’den beri uygulanıyor. Siyah dumanla sonuçsuzluğu beyaz dumanla papanın seçildiğini dış dünyaya bildirme geleneği de bu tarihte ortaya çıktı.
KARDİNALLER YEMEKLERDEN ŞİKAYETÇİ
The New York Post’un haberine nazaran, Azize Martha’nın Konutu’nun kafeteryasında din adamlarına, kolay bir spagetti, haşlamış sebzeler, fasulye, soğan, kereviz, havuç üzere gereçlerle yapılan minestrone çorbası ve kuzu şiş üzere kolay yemekler sunuluyor.
The New York Times’a konuşan Kardinal Mauro Piacenza, misafirhanenin yemeklerini “bir tren istasyonunun kafesinde yiyebileceğiniz yemeklere” benzetti. (Piacenza, İtalyan mutfağının sembollerinden olan pesto sosunun doğum yeri olan Emilia-Romagna bölgesinden bir kardinal.)
Bir başka İtalyan kardinal Gianfranco Ravasi de “Çok uygun şeyler yemiyorsunuz” diye konuştu.
Basına konuşan kimi din adamları ise bu kadar açık kelamlı olmamakla kafeteryadaki yemekleri “tatsız tuzsuz makarnalar” ve “su üzere soslar” olarak tanım etti.
Hatırlanabileceği üzere mütevazılığı ile tanınan Papa Francis, papalık periyodu boyunca papalığa ilişkin lüks apartmanlar yerine Azize Martha’nın Konutu’nda yaşamıştı. Münasebetiyle kafeteryada servis edilen yemeklerin sadeliğinin de Francis’in mütevazılık vurgusunun bir sonucu olması mümkün.
YEMEKLERE DE ZIMNİLİK HAKİM
Latince “anahtarla” manasına gelen “cum clave” tabirinden türemiş olan konklav müddetince mutlak bir kapalılık kelam konusu. Bu süreçte kardinaller Vatikan’ın dışına çıkamıyor, rastgele bir kitle bağlantı aracını kullanamıyor, Vatikan etrafında devreye alınan sinyal karıştırıcılar nedeniyle cep telefonları bile çalışmıyor.
Bu kapalılığı bozanlar kiliseden aforoz edilme cezasıyla karşı karşıya kalıyor.
Kardinallere servis edilen yemekler de dış dünyadan rastgele bir iletinin içeri girmemesi için büyük bir dikkatle denetim ediliyor.
Bu nedenle, konklav mühletince bütün tavuk, içi dolgulu ravioli, üstü kapalı turtalar ve rigatoni kesitli makarna üzere kimi yiyeceklerin tüketilmesi yasak. Çünkü bu yiyeceklerin içlerine dış dünyayla bağlantı kurulmasını sağlayacak bir aygıt yerleştirilebileceği düşünülüyor.
YEMEKLERİ RAHİBELER YAPIYOR
Kardinallerin yediği bütün yemekler Azize Martha’nın Konutu’ndaki rahibeler tarafından pişiriliyor. Kelam konusu rahibeler, konklav için özel olarak Vatikan’a geldi ve saklılık yemini ederek işçiye katıldı.
Yemeklere gösterilen bu hassasiyetin kökleri, papalığın bugünküne kıyasla çok daha siyasi bir mevki olduğu vakitlere dayanıyor. Çünkü o yıllarda seçimler sırasında kardinallerin dış dünyayla irtibatı sürdürmesi hayli önemli sonuçlara yol açmıştı.
O vakitler papa seçiminin yalnızca kiliseye bırakılamayacak kadar değerli olduğunu düşünen Avrupalı hükümdarlar, kardinallerin kilit altında olduğu günlerde yaşananların birden fazla vakit farkındaydı. Örneğin Amerikalı tarihçi Frederic J. Baumgartner’ın “Behind Locked Doors: A History of the Papal Elections” (Kilitli Kapılar Ardında: Papalık Seçimleri Tarihi) isimli kitabında aktardığına nazaran, kardinaller 1549’da buluştuklarında, Kutsal Roma İmparatoru Şarlken din adamlarına “Avrupa’nın en güçlü adamının ne vakit tuvalete gittiklerini bile bileceği” tarafında haber göndermişti.
5 yıldan fazla süren ve bugünkü zımnilik kurallarına ilham olan konklavla seçilen Papa 10’uncu Gregorius, 1274 yılında aldığı bir kararla, kardinallerin konklav müddetince yiyeceklerine dair kuralları belirledi. Bu kurallara yalnızca şeffaf bardak ve fincanların kullanılması, tüm peçetelerin ve çöplerin dikkatle incelenmesi üzere ayrıntılar da dahildi.
BBC’ye nazaran, bu kuralların koyulmasının asıl sebebi, siyasi tansiyonun yüksek olduğu bu devirlerde kardinallerin zehirlenme dehşetinin önüne geçmekti.
AMAÇ KARDİNALLERİ KONFORDAN YOKSUN BIRAKMAK
Öte yandan yiyecekler, konklav sürecini hızlandırmanın da bir yoluydu. Konklavların haftalar hatta aylar sürmesini önlemek isteyen papa, kardinallerin konforsuz şartlarda yaşamasının karar vermelerini kolaylaştıracağını öngörmüştü.
Hazırlanan tüm yemekler, Vatikan muhafızları tarafından iki kere denetim edildikten sonra, duvara yerleştirilmiş bir döner dolap yoluyla konklavın yapıldığı salona gönderiliyordu.
Sistine Şapeli’nin konklav yeri olarak sabitlenmesinin akabinde, kardinaller, daha evvel Alexander’ın kullandığı Vatikan’daki freskli apartmanda kalmaya başladı. Burası pek rahat bir yer değildi. Kardinaller odaları 5-6 kişilik kümeler halinde paylaşıyor, şahsî alanlarını perdelerle ayırmak zorunda kalıyordu. Banyoların sayısı da sonluydu. Bu nedenle kardinallerin yataklarının yanına ahşap lazımlıklar yerleştirilmişti. 6’ncı Alexander’ın apartmanını da kapsayan Vatikan Müzeleri’nin yöneticisi Luciano Gagliano, “Ortasında delik olan bir koltuk düşünün. Kardinaller Sistine Şapeli’nde oy kullanırken, işçi de apartmana gelip odaları temizliyor ve sonraki güne hazırlıyordu” sözlerini kullandı. Bu tertip, bir değil iki konklava sahne olan 1978 yılına kadar devam etti. Ağustos ayında yapılan konklavda seçilen 1’inci Jean Paul kısa mühlet içinde ölünce ekim ayında bir konklav daha yapıldı. Burada seçilen ve 2’nci Jean Paul ismini alan Polonyalı kardinal Karol Jozef Wojtyla, apartmandaki hayat şartları nedeniyle dehşete düşmüştü. Gagliano, “Çok sıcak bir yıldı. En hafif tabirle, o odalarda kalmaktan keyif almamışlardı. Ekimdeki ikinci konklavdan sonra 2’nci Jean Paul’ün hayali konklav için özel bir yer hazırlamaktı” tabirlerini kullandı. Polonyalı papanın misyona geldikten sonra yaptığı birinci işlerden biri, kardinaller için bir misafirhane inşa ettirmek oldu. Domus Sanctae Marthae yani Azize Martha’nın Meskeni olarak bilinen bu misafirhane, kardinallerin konklavlar sırasındaki meskeni haline geldi.
