Kazakistan lideri Tokayev, küresel çapta artan çatışmalara dikkat çekti: ‘BMGK’nin yapısı değiştirilsin’ daveti
Tokayev, Kazakistan’da iktisattan ticarete, diplomasiden iklim değişikliğine kadar global ve bölgesel geniş ve yeni mevzuların tartışıldığı Memleketler arası Astana Forumu’nun açılış konuşmasını yaptı.
Küresel bir belirsizliğin yaşandığı periyotta bir ortaya geldiklerine işaret eden Tokayev, “Çatışmalar ve savaşlar kıtalara ve toplumlara yayılmaya devam ediyor. Kazakistan, BM Güvenlik Kurulunun (BMGK) daha geniş bölgesel temsiliyet içerecek halde genişletilmesini destekliyor” diye konuştu.
Ancak kelam konusu sayıların arkasında daha rahatsız edici bir gerçeğin olduğuna işaret eden Tokayev, “Modern çatışmalar giderek daha uzun bir mühlete yayılıyor ve karmaşıklaşıyor” sözünü kullandı.
‘SAVAŞLAR ÇAĞ DIŞI’
Kasım Cömert Tokayev, yapay zekanın yaygınlaşması ve “bağımsız” olmaya başlamasıyla şimdi bilinmeyen bir gerçekliğe sürüklendiklerini lisana getirerek “Bu bağlamda, tarihi argümanlarla yahut siyasi düşmanlıklarla yasallaştırılan askeri çatışmalar ve hatta savaşlar büsbütün çağ dışı hatta tuhaf görünüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Halihazırda dünyada 9 devlette toplam 13 binden fazla nükleer savaş başlığı bulunduğunu aktaran Tokayev, uzmanların bunların yanlış hesaplama, kaza yahut tırmanma nedenleriyle kullanım risklerinin giderek arttığı istikametindeki ikazlarını aktardı.
Tokayev, Kazakistan topraklarında yapılan 450 nükleer denemenin “tarihi” sonuçlarıyla hala karşı karşıya olduklarını anlatarak “Biz, bize miras kalan nükleer silahlarımızdan barış uğuruna vazgeçtik” dedi.
KAZAKİSTAN’IN MİLLETLERARASI ROLÜ
Ülkesinin mevcut çalkantılı bir dünyada yapan bir rol üstlendiğini vurgulayan Tokayev, “Dış siyasetimizde bölünme yerine diyaloğun önceliğini, egemenlik haklarına saygıyı temel alıyoruz” sözünü kullandı.
Son yıllarda esaslı ekonomik ve kurumsal ıslahatlar yaptıklarını söyleyen Tokayev, bu kapsamda istikrarlı değil birebir vakitte rekabetçi bir büyümeye sahip iktisat inşa etme kararı aldıklarını, anayasada cumhurbaşkanlığı misyon müddetine 7 yıllık tek devirlik hudut getirdiklerini ve parlamentoda sivil toplum temsiliyetinin artırıldığını kaydetti.
Tokayev, global zorluklara karşın 2024’te Kazakistan iktisadının yüzde 5,1 büyüme kaydettiğini, ülkeye gelen yabancı yatırımın rekor düzeye ulaştığını ve Orta Koridor’un kilit güzergahlarından olan Hazar Denizi geçişli Trans Hazar Memleketler arası Nakliyat Koridoru üzerinden geçen yük hacminin ise yüzde 62 arttığını bildirdi.
CRYPTOCITY PLANI
Yapay zekanın geliştirilmesine stratejik değer verdiklerini belirten Tokayev, bunun yanı sıra yalnızca kripto para ile alışverişin yapılabileceği “CryptoCity” isminde bir pilot bölge kurmayı da planladıklarını lisana getirdi.
Tokayev, ayrıyeten dünyadaki ham uranyum rezervlerinin yüzde 40’ını bulunduran bir ülke olarak nükleer enerjiyi geliştirme maksadının ulusal önceliklerinden olmaya devam edeceğini belirtti.
BM’nin yeniliğini müdafaası ve gerçek dünyayı hakikat bir biçimde yansıtması için BMGK’nin yapısal ıslahata gereksinim duyduğunu vurgulayan Tokayev, “BM’nin temel yapıları bilhassa Güvenlik Kurulu kurulduğundan bu yana hiç değişmedi. 80 yıl evvel oluşturulan kurumsal yapı ile günümüz gerçekleri ortasındaki uçurum BM’nin güvenilirliğini ve aktifliğini zedeliyor” dedi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, BMGK üyeleri dahil bütün ülkelerin BM Kaidesi’ne sıkı sıkıya bağlı kalmaları gerektiğini vurgulayarak “Milyarlarca insanı etkileyen kritik kararlar yalnızca birkaç ülke tarafından alınmamalı. Bu nedenle Kazakistan, BM Güvenlik Kurulu’nun daha geniş bölgesel temsiliyet içerecek halde genişletilmesini destekliyor” sözlerini kullandı.
