İki gündür beşik üzere sallanıyoruz! Evvel Marmara artık Akdeniz… ‘9 büyüklüğünde zelzele üretebilir’

Son 24 saat içinde hem Marmara’da hem de Akdeniz açıklarında arka arda meydana gelen sarsıntılar, dikkatleri yine zelzelelere çevirdi.

Dün sabah saat 07.18’de İstanbul’un Büyükçekmece ilçesi merkezli 3.8 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Akabinde saat 16.17’de Marmara Denizi Silivri açıklarında 3.4 büyüklüğünde bir sarsıntı kaydedildi. Akşam saat 20.46’da tekrar Silivri açıklarında 3.8 büyüklüğünde bir zelzele daha yaşanırken, gece 00.34’te Marmara Denizi açıklarında 3.2 büyüklüğünde bir öbür sarsıntı meydana geldi. Birebir gün içerisinde Bursa’nın Gemlik ilçesinde de 3.0 büyüklüğünde bir sarsıntı kayıtlara geçti.

Tüm bu zelzelelerle birlikte, gece saatlerinde Akdeniz’de de dikkat çeken bir hareketlilik yaşandı. Girit açıklarında saat 01.51’de 6 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Hem Marmara hem Akdeniz’de yaşanan bu sismik hareketlilik, yer bilimcilerin ve vatandaşların gündeminde birinci sıralara yerleşti.

‘MARMARA’DAKİ SARSINTILAR KAYGI EDİLECEK BOYUTTA DEĞİL’

Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Tuncay Taymaz’a birinci evvel Marmara’da yaşanan hareketliliği sorduk. “Gece meydana gelen zelzele küçük çaplı bir sarsıntıydı” diyen Prof. Dr. Taymaz, “Kumburgaz açıklarında, Silivri ve Büyükçekmece kıyılarına yakın bölgede yer alan sırt çizgisinde oluşan bu sarsıntı, 23 Nisan’da 6,2 büyüklüğünde yaşanılan zelzelenin artçısı niteliğinde. Yani kaygı edilecek boyutta bir sarsıntı değil; zati beklenen artçılardan biri olduğunu söyleyebiliriz” tabirlerini kullandı.

‘ÖNÜMÜZDEKİ BİR İKİ HAFTA İÇİNDE BÜSBÜTÜN SÖNÜMLENECEK’

Kahramanmaraş sarsıntılarının akabinde uzmanlar, artçıların bir yıl boyunca sürebileceğini belirtmişti ve nitekim de o denli oldu. Pekala Marmara’daki bu son sarsıntıdan sonra da benzeri bir süreç yaşanacak mı?

Bu sorumuza “Kahramanmaraş’ta yaşanan sarsıntılar çok büyük çaplıydı; bu nedenle artçıların uzun mühlet devam etmesi doğaldı” karşılığını veren Prof. Dr. Tuncay Taymaz, şu kıymetli bilgilerin altını çizdi:

— Lakin Marmara’daki 6,2 büyüklüğündeki zelzele görece daha küçük bir sarsıntıydı. Bu bölgede vakit zaman 5 büyüklüğüne kadar sarsıntılar yaşanabilir, hatta 5,5’e kadar ulaşması da mümkündür. Lakin şu ana kadar gözlemlenen artçılar çoklukla 3 ila 4 büyüklüğü ortasında kaldı. Bu nedenle önümüzdeki bir iki hafta içinde büsbütün sönümleneceğini düşünüyoruz.

— Vatandaşlarımızın paniğe kapılmasına gerek yok. Bu cins sarsıntılar korkulacak nitelikte değil. Elbette taban yapısı ve üst yapı kalitesi nedeniyle beşerler kaygılanabiliyor, ayrıyeten toplumsal hassasiyet de arttı. Endişelenmek doğal, lakin bu çeşit sarsıntıların önemli bir tehlike oluşturmadığını söyleyebilirim.

‘DEPREM GİRİT DEĞİL DE RODOS AÇIKLARINDA OLSAYDI O VAKİT ENDİŞELENMEMİZ GEREKİRDİ’

Dün geceki sarsıntının Girit’e yakın bir bölgede meydana geldiğini söyleyen Prof. Dr. Tuncay Taymaz, “Bu sarsıntı, büyütülecek bir sarsıntı değil. Mühleti 2-2,5 saniye kadar kısa sürdü ve bize olan uzaklığı yaklaşık 150-180 kilometre. Şayet bu sarsıntı Rodos açıklarında, Fethiye Körfezi’ne yakın bir noktada gerçekleşseydi, o vakit daha dikkatli kıymetlendirmek gerekirdi” dedi ve ekledi:

“Deprem deniz tabanının hayli derininde meydana geldi. Yüzeye ulaşması mümkün değil. Gücü düşük olduğundan tsunami riski de taşımıyor. Öte yandan bölgede Fethiye-Burdur fay zonu bulunuyor. Şayet bu zelzele, kelam konusu fay kolu üzerinde gerçekleşmiş olsaydı, o vakit daha detaylı tahlil yapılması gerekebilirdi.”

9 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI ÜRETEBİLİR

Deprem Uzmanı Şükrü Ersoy ise “Dün gece olan sarsıntı bizim Türkiye topraklarımızla ve denizlerimizle ilgili değil. Girit ile Kasos’un güneyinde meydana geldi. Zelzelenin meydana geldiği yer bir yitim nesli. Yitim jenerasyonu, Afrika kıtasının Anadolu ve Ege altına daldığı bir yer. Çok derin bir zon. Burada derin sarsıntılar olur. Mesela Türkiye’de meydana gelen zelzelelerin derinlikleri 20-30 kilometreyi geçmezken bu bölgedeki sarsıntılar 70-80 kilometre derinliklere kadar olabilir” dedi.

Ersoy, şöyle devam etti:

— Bu bölge daha büyük zelzeleler üretebilecek, dünyanın en değerli sarsıntı bölgelerinden bir tanesi.

–Tarih boyunca uygarlıkları yıkacak büyüklükte dahi sarsıntılar oldu. Aslında epeyce etkin bir fay olan bu bölge, 9 büyüklüğüne kadar sarsıntı üretme potansiyeline sahip. 9 büyüklüğünde sarsıntı, 900 tane 7 büyüklüğünde sarsıntı gücü manasına gelir.

— Bu bölgede meydana gelecek büyük bir sarsıntıda, Güney Batı Anadolu ikinci derecede etkilenebilir. Fakat bizim sarsıntımız olmadığı için büyük bir yıkım kelam konusu olmaz.

EGE DALMA-BATMA ZONU’NA (HELEN YAYI) DİKKAT!

Afrika Levhası’nın Ege Denizi altına daldığı alanda oluşan, etkin zelzele ve volkan üreten bir tektonik alan var: Ege Dalma-Batma Zonu (Helen Yayı olarak da biliniyor). Yunanistan’ın güneybatısındaki İyon Denizi’nden başlayıp, Girit ve Rodos’un güneyinden geçerek Fethiye Körfezi’ne hakikat uzanıyor.

Doktora tezinin bu yay ile ilgili olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tuncay Taymaz, “Ege Dalma-Batma Zonu, Girit’in altından geçerek Rodos’tan itibaren Fethiye Körfezi’ne yanlışsız uzanıyor. Bu yapı, Fethiye-Burdur Fay Zonu aracılığıyla Anadolu’daki öteki fay sistemleriyle ilişki kuruyor. Şayet bu yay üzerindeki bir sarsıntı Rodos açıklarında meydana gelirse, o vakit Türkiye’nin kıyı bölgeleri de etkilenebilir. Hakikaten tarihi kayıtlarda, bu bölgede oluşan zelzeleler sonucunda büyük tsunamilerin yaşandığı biliniyor” dedi.