Güvenlik skandalları bitmiyor: Boeing kâbusu büyüyor! Son yaşanan kazalar başları karıştırdı | ‘Böyle bir sorun yaşanması kabul edilemez’
Bugün Londra Gatwick’e inmesi beklenen Air India’ya ilişkin Boeing 787 Dreamliner tipi yolcu uçağı, kalkıştan kısa mühlet sonra Gujarat eyaletinin en büyük kenti Ahmedabad’ın Meghani bölgesinde düştü.
Kazada uçakta bulunan 200’den fazla yolcu ve mürettebat hayatını kaybetti. Air India yetkilileri, kazanın nedenini araştırmaya başladıklarını açıklarken, birinci bulgular uçağın ani bir güç kaybı yaşadığına işaret ediyor.
BOEİNG’İN GÜVENLİK SİCİLİ TEKRAR SORGULANIYOR
Bugünkü kazaya karıştığı bildirilen Boeing 787-8 Dreamliner modeli ise Flightradar24 datalarına göre tarihindeki bu ölçekte bir kazayla birinci kere karşılaşıyor. Lakin bu modelle ilgili daha evvel de çeşitli olaylar yaşandığının da altını çizmekte yarar var. Örneğin bu yıl içinde, United Airlines’a ilişkin bir uçuşta ani bir sarsıntı yaşanmış ve dört yolcu ile iki mürettebat üyesi yaralanmıştı.
‘BU UÇAKTA BU TÜRLÜ BİR SORUN YAŞANMASI KABUL EDİLEMEZ’
Şu ana kadar elde edilen bilgilerden yola çıkarak pek çok uzman, yaşanan kazanın mümkün nedenleri arasında rüzgâr değişimi, kuş çarpması ya da mekanik arıza ihtimalleri üzerinde duruyor. Havacılık uzmanı Julian Bray ise yaptığı açıklamada, “Dreamliner, kendi kendine uçabilecek kadar gelişmiş bir model. Bu uçakta bu türlü bir sorun yaşanması kabul edilemez” dedi.
BOEİNG ÜZERİNDEKİ KARA BULUTLAR DAĞILMIYOR
Kaza, Boeing’in son yıllarda yaşadığı bir dizi trajik olayın son halkası da oldu. Şirket daha altı gün evvel, 2018 ve 2019 yıllarında Etiyopya ve Endonezya’da yaşanan, toplam 346 kişinin hayatını kaybettiği ‘737 Max’ kazaları nedeniyle sorunlar yaşıyordu. Hatta o kazalarda, uçuş denetim sistemlerindeki yazılım yanılgılarının felakete yol açtığı belirlenmiş, 737 Max modeli dünya çapında yaklaşık iki yıl boyunca uçuşlardan menedilmişti.
O olaylardan bu yana Boeing, hukuksal ve kamuoyuyla ilgili büyük bir kriz yaşıyor. Geçtiğimiz ay şirket, ABD Adalet Bakanlığı ile bir uzlaşma muahedesi imzaladı. Bu mutabakat Boeing’i, 737 Max kazaları nedeniyle direkt cezai sorumluluktan koruyacak biçimde hazırlandı.
Anlaşma kapsamında Boeing şu dört yükümlülükleri üstlendi:
1- Federal nezareti engellediğini resmi olarak kabul edecek
2- Para cezası ödeyecek
3- Kazada hayatını kaybedenlerin aileleri için oluşturulacak bir fona katkı sağlayacak
4- Güvenlik ve kalite sistemlerine yatırım yapacak
Ancak, muahedenin yürürlüğe girmesi için bir yargıç tarafından onaylanması gerekiyor.
KAZA MAĞDURLARININ AİLELERİ UZLAŞMAYI REDDEDİYOR
Öte yandan, Boeing’in 737 Max kazalarıyla ilgili olarak Adalet Bakanlığı ile yaptığı 1,1 milyar dolarlık uzlaşma, kazalarda hayatını kaybedenlerin ailelerini tatmin etmedi. Ailelerin avukatı Sanjiv Singh, muahedeyi “ahlaki açıdan utanç verici” olarak nitelendirdi ve şirketin gerçek cezai sorumluluktan kaçmasına imkan tanıdığını söyledi.
SON YILLARDA YAŞANAN BAŞKA BOEİNG KAZALARI İSE BAŞLARI KARIŞTIRIYOR
Boeing uçakları son devirde birçok diğer kazayla da gündeme geldi. Aralık 2024’te Güney Kore’de bir Boeing 737-800 uçağı pistten çıkarak beton duvara çarpmış, 3 yaşındaki bir çocuğun da ortalarında bulunduğu iki kişi hayatını yitirmişti. Kasım 2024’te Litvanya’da bir 737 kargo uçağı bir konutun üzerine düşerek bir kişinin vefatına, üç kişinin yaralanmasına neden olmuştu.
Yine 2024’ün Mart ayında, LATAM Havayolları’na ilişkin bir Boeing 787 uçağı havada apansız burun üstü dalarak 50’den fazla kişinin yaralanmasına yol açtı. Tıpkı yılın Ocak ayında, Alaska Airlines’ın bir 737 Max 9 tipi uçağında uçuş sırasında bir kapı tıkacı patlamıştı. Amerikan Federal Havacılık Yönetimi kazanın akabinde yaptığı incelemede paneli sabitleyen cıvataların eksik olduğunu belirlemişti.
AMERİKAN FEDERAL HAVACILIK YÖNETİMİ VE BOEİNG ORTASINDA YENİ KRİZ KAPIDA!
Amerikan Federal Havacılık Yönetimi, Mayıs 2024’te Boeing hakkında yeni bir güvenlik soruşturması başlattığını duyurdu. Soruşturmanın, 787 Dreamliner uçaklarındaki güvenlik kontrollerinin düzgün yapılıp yapılmadığına odaklandığı belirtiliyor. Son kazanın da bu modelde gerçekleştiği düşünüldüğünde bu soruşturma artık daha da büyük değer kazanıyor.
Amerikan Federal Havacılık Yönetimi, Boeing’in kimi uçak kontrollerinde ihmalkâr davrandığı, hatta uçak kayıtlarında tahrifat yapıldığı tezlerini da araştırıyor. Bu bağlamda en dikkat cazip olan ise kurumun daha üç ay evvel ‘Dreamliner’lar için zarurî muayene buyruğu vermiş olması…
‘BU UÇAKLAR HALA İNANÇLI DEĞİL’
Boeing’in eski yöneticilerinden Ed Pierson ve Havacılık Güvenliği Vakfı, kazaların akabinde tam kapsamlı bir cezai soruşturma başlatılması gerektiğini savunuyor. Pierson, “Bu uçaklarda çok fazla arıza var. Sözlerle değil, aksiyonlarla güvenlik sağlanmalı” tabirlerini kullandı.
Kaza, global finans piyasalarında da tesirini gösterdi. New York Borsası’nda açılış öncesi süreçlerde Boeing payları yüzde 8 oranında kıymet kaybetti. Dünü 214 dolardan kapatan Boeing payları, şu sıralarda 198 dolardan süreç görüyor. Bu düşüş, şirketin piyasa kıymetinin yaklaşık 10 milyar dolardan fazla gerileyerek 150 milyar doların altına düşmesi manasına geliyor.
Boeing yetkilileri, Air India uçağının düşmesiyle ilgili yeni bir açıklama yaparak, havayolu şirketiyle bağlantı halinde olduklarını bildirdi. Açıklamada, Boeing’in Air India’yı desteklemeye hazır olduğu belirtildi. Şirket, X paylaşımında “Düşüncelerimiz yolcular, mürettebat, birinci yardım grupları ve kazadan etkilenen herkesle birlikte” tabirlerine yer verdi.
Daily Mail’in ‘Which Boeing jets are most likely to crash? How world’s largest aviation firm has faced scrutiny over its safety and reliability after series of fatal accidents’ başlıklı haberinden derlenmiştir.
