Dünyada yıllık yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiliyor! İşte korunmanın 7 yolu
Plastik atıkların tabiatta parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler; toprakta, havada, besin zincirinde ve su kaynaklarında birikerek çevresel kirliliğine neden oluyor. Etrafa dağılan bu mikroplastiklerin insan bedenine teneffüs, besin ve su yoluyla girerek sıhhati tehdit ettiğini vurgulayan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Plastik parçacıkların akciğer, karaciğer, plasenta ve öbür organlarda bulunabildiğini ortaya koyan araştırmalar mevcut. Hatta çevresel kirlilik sonucu anne sütünde bile yüksek ölçüde BPA üzere ziyanlı hususların varlığı, plastik kullanımının potansiyel tehlikesini gözler önüne seriyor” dedi.
Plastiklerdeki hususlar kanserle yakından ilişkili
Avrupa Birliği 2011’den beri biberonlarda BPA kullanımını yasakladı. Araştırmalar BPA maruziyetinin; tiroit işlevlerini bozabildiğine, obeziteye sebep olabildiğine ve prostat ya da göğüs üzere çeşitli kanserlere yol açabildiğine işaret ediyor. Plastiklere esneklik ve dayanıklılık kazandıran ftalatların ise üreme bozuklukları, gelişimsel sıkıntılar ve göğüs kanseri riskiyle alakalı olduğu biliniyor. PVC plastikleri üretmek için kullanılan vinil klorür ise halihazırda bilinen bir kanserojen münasebetiyle bu plastik tipinin de göğüs kanseri oluşumunu artırabilecek toksik kimyasallar salma riski yüksek.
Plastik kullanımını minimumda tutmak en iyisi
Özellikle kimi plastik çeşitleri, kimyasal içerikleri nedeniyle daha fazla tehlike barındırıyor. Besin ambalajlarında yaygın olarak kullanılan PVC, ziyanlı kimyasallar salabilir. Tek kullanımlık yiyecek kaplarında sıkça bulunan polistiren, beklenen bir kanserojen olan stiren hususunu besinlere geçirebilir. Polikarbonat plastikten yapılmış su şişeleri ve saklama kapları bilhassa ısıya maruz kaldığında BPA salabilir. Plastiklerin sıhhat üzerindeki uzun vadeli tesirleri konusunda daha fazla araştırmaya gereksinim duyulsa da mevcut bilgiler ışığında plastik maruziyetini azaltmak ferdi ve toplumsal sıhhat açısından kıymetli bir adım.
Plastik kullanımının direkt kansere neden olup olmadığı konusunda bilimsel datalar hala kâfi değil. Fakat belirttiğim üzere kimi çalışmalar, mikroplastik ve nanoplastik parçacıklara maruz kalmanın çeşitli kanser çeşitlerinin gelişimini tetikleyebileceği konusunda kuvvetli ipuçları veriyor. Ayrıyeten mikroplastiklerin, toksik kimyasalların taşıyıcısı üzere hareket ederek kanser tehdidini artırabileceği tarafında telaşların bulunduğu da unutulmamalı.
Plastiklerin sıhhat üzerindeki mümkün risklerini azaltmak için alınabilecek 7 önlem
1- Alternatif materyaller tercih edin
Cam, paslanmaz çelik yahut seramik kaplar kullanarak plastik maruziyetini azaltın.
2- Plastikleri ısıtmaktan kaçının
Isı, ziyanlı kimyasalların besine geçişini artırabileceği için yiyecekleri plastik kaplarda ısıtmayın. Ayrıyeten plastik su şişelerini güneş altında bırakmamaya dikkat edin.
3- Tek kullanımlık plastikleri azaltın
Plastik pipet, çatal-bıçak ve poşet üzere tek kullanımlık plastikleri mümkün olduğunca kullanmamaya çalışın.
4- Musluk suyunu filtreleyin
Su filtreleri, musluk suyundaki mikroplastikleri azaltabileceği için musluktan su içmeden evvel kesinlikle filtre taktırın.
5- Şahsî bakım eserlerine dikkat edin
Bazı kozmetik ve şahsî bakım eserleri mikroplastik içerebileceği için doğal içerikli eserleri tercih etmeye çaba edin. Pak gereçler kullanabilmek ismine da satın almadan evvel içerik okuma alışkanlığı edinin.
6- Etrafa saygılı olun
Çevreye verilen ziyan dönüp dolaşıp insan sıhhatini etkileyeceği için, geri dönüşüme değer verin, tabiata atılan plastiklerin tesirlerini en aza indirmek için efor sarf edin.
7- Paketli eser tüketimini azaltın
Plastik ambalajlardan korunmak için mümkün olduğunca organik ve taze besinler tüketin.
