Türk bilim insanı Deniz Kent, ABD’de Silikon Vadisi’nde kurduğu Prolific Machines Ar-Ge Laboratuvarı ve opto-genetik (ışıkla hücreleri araştıran) çalışmalarıyla dünya ilaç ve et dalına ismini yazdıracak bir buluşa imzasını attı. Işıkla hücreleri denetim etmeyi başaran Kent, kanserden demansa kadar hücreyle yapılan ve antikor çeşitlerini içeren tüm ilaçları çok uygun maliyetlere üretimini gerçekleştiriyor. Ayrıyeten ABD’de çok sayıda şef, ışık hücrelerinden yeni et çeşitleri üretilmesi için firmaya yatırım yaptı. Her şefin kendi etini dizayn edebileceğini belirten Kent, “Lokantacılık için yeni bir çağ diyebiliriz. Hiçbir hayvana ilişkin olmayan, daha farklı, bildiğimizin dışında da et tatları olacak” dedi. Time Magazine’in de 2024’ün ‘Top Inventions’larından (En âlâ buluşlar) biri olarak seçtiği Prolific Machines, ayrıyeten Bill & Melinda Gates Vakfı’ndan da daha yüksek kaliteli ve daha uygun fiyatlı monoklonal antikorlar üretmek için hibe aldı.
İLAÇLAR DAHA UCUZA ÜRETİLECEK
Kent, ışıkla hücreleri denetim ettiği yeni keşfi ve gelecekte insanlığa sağlayacağı faydalarına ait sorularımızı özetle şöyle yanıtladı: “Keşfimiz, optogenetik olarak isimlendirilen, optik ve genetik bilimlerinin tıpkı anda kullanıldığı bir bilim kolu ile hücrelerin ışığa hassas proteinleri sentezlemesini sağlamak. Bu prosedürle hücreleri ışıkla denetim edebiliyoruz. Değişik renkte ışık ile hücrelere müdahale ederek seçilmiş proteinleri daha az kimyasal ile ve daha inançlı formda sentezleyebiliyoruz. Biyolojiden yapılan rastgele bir eseri de bu türlü üretebiliyoruz. Mesela ilaç, et, süt eserleri, plastik… Hücreden yapılan rastgele bir şey yahut hücrelerin yaptığı rastgele bir şey. Işık kullanarak, hücreden her şeyi yapabiliyoruz. Şu an birinci evvel ilaçlar üzerinden çalışmaya başlıyoruz. Bu ilaçları, kullandığımız teknoloji ile daha ucuza üretebiliyoruz. 200 litrelik bir reaktörümüz var. Hücreyle yapılan tüm ilaçları üreteceğiz. Kimyayla yapılan ilaçlar olmayacak. Bilhassa protein ilaçları; mesela antikor ve antikor çeşitleri olacak. Şeker, kanser, demans üzere birçok hastalığa yardım edebiliyor bu ilaçlar. Dünya çapında ışık kullanarak ilaç üretimine gelecek 5 sene içerisinde başlayacağız.”
GERÇEK ETLE HİÇ BİR FARKI YOK
Et üretimiyle ilgili çalışmaların 2-3 yıl içinde artacağını söyleyen Türk bilim insanı Kent, “Işıkla Wagyu (Japon ineği) eti yaptık. Yalnızca yatırımcılara göstermek için. 30 yatırımcıya yedirdik. Bu et üretimi daha sağlıklı da olacak. Mesela proteinini yükseltebiliyorsun, vitamin ve mineral kıymetlerini yükseltebiliyorsun. Birçok şef bize yatırım yaptı ve o şefler bu teknolojiyi kullanarak yeni et çeşitlerine ulaşmak istiyorlar. Yani yalnızca hayvanların eti değil, kendilerinin desenlediği et. Düşünün yani her şef kendi etini dizayn edebiliyor. Lokantacılık için yeni bir çağ diyebiliriz. Hiçbir hayvana ilişkin olmayan, bildiğimizin dışında da et tatları olacak” dedi.
90 MİLYON DOLAR YATIRIM ALDI
Hataylı bir ailenin çocuğu olan Deniz Kent, Silikon Vadisi’nde kurucu ortağı olduğu Prolific Machines şirketi ile dikkat çekiyor. Time Magazine’nin 2024’ün “Top Inventions” listesine girmeyi de başaran Prolific Machines, dünyanın en iyi yatırımcılarından yaklaşık 90 milyon dolar da yatırım aldı.
TÜRKİYE’DE DE İKİ FABRİKA KURACAĞIM
Projesini Türkiye’ye de taşımayı planlayan Deniz Kent, “Işık kullanarak biyoüretim yapmak yeni bir buluş ve Türkiye’de bunu kimse bilmiyor. Bu Türkiye için de kıymetli bir teknoloji olacak. Zira yemek yapabiliyorsun, ilaç yapabiliyorsun, birçok muhtaçlığımızı bununla giderebiliyorsun. Şu an fabrikamız Amerika’da; fakat Türkiye’de de iki fabrika açmayı düşünüyorum. Biri ilaç için, oburu de et için” diyor.
