Bir gün burnuna yanık kokusu geldi ve hayatı altüst oldu | Halbuki hayali kokular o ölümcül hastalığın belirtisiymiş
Fiona Charles, 61 yaşındaki pek sağlıklı bir hayat sürüyordu. Ta ki burnunda burnunda yanık kokusu duymaya başlayana kadar…Koku alma duyusunda yaşadığı bu garip değişim için hastaneye gitti lakin hekimler rastgele bir sorun bulamadılar. Ölümcül beyin kanserinin belirtilerinin hekimler tarafından gözden kaçırıldığını argüman eden üç çocuk annesi bayana bir yıllık ömür kaldığı söylendi.
Fiona Charles, geçen yaz birden yanık kokusu üzere hayali kokular almaya, rastgele ve garip ataklar yaşamaya başladığında şaşkına dönmüştü. Bu durum genelde bedeninde ani bir ısı yükselmesi ve kalp atışlarının hızlanmasıyla birlikte oluyordu.
Emekli ilkokul öğretmeni olan Fiona, en çok yaşadığı kalp çarpıntılarından dolayı kaygı duyuyor ve bu yaşadıklarının büyük bir felcin öncü işareti olabileceğini düşünüyordu.
Bu durum ile ilgili yardım almak için aile tabibini ziyaret ettiğinde, kendisine endişelenmemesi gerektiğini, belirtilerin berbat bir şey olma ihtimalinin düşük olduğu söylendi.
Fiona ve ailesi bu karşılıkla tatmin olmadı ve yaşadığı durumla ilgili daha fazla araştırma yapılması için Ekim 2024’te hastaneden beyin MRI taramasını ayarladı.
İşte o MR sonuçları yıkıcı gerçeği ortaya çıkardı. Fiona’nın glioblastoma hastalığı vardı. Hastaların yüzde 95’inin beş yıl içinde ölümen enden olan en ölümcül kanser tiplerinden biri.
Glioblastoma (GBM), beyinde en agresif ve ölümcül tümörlerden biri olarak bilinen bir kanser türüdür⁽¹⁾. Grade IV astrositom olarak sınıflandırılan bu tümör, süratli büyüme ve etrafındaki sağlıklı dokulara yayılma eğilimindedir Beyin Tümörü yardım kuruluşuna nazaran hastaların yalnızca dörtte biri bir yıldan fazla hayatta kalabiliyor.
Fiona’nın tezine nazaran gittiği sıhhat merkezindeki doktor (NHS), onun yaşadığı bu garip semptomlarının berbat bir nedeni olduğunu fark edemedi. Neyse ki öbür bir uzmandan ikinci bir görüş istedi ve MR sonuçları gerçeği ortaya çıktı.
Doktorun önerdiği tedavi yoluna karşın Fiona’ya 1 yıl ila 18 ay ortasında bir prognoz verildi.
“Prognoz,” bir hastalığın beklenen seyri ve sonucu hakkında yapılan tıbbi kestirimdir.
Fiona’nın oğlu Jonny Daily Mail’e şunları söyledi:
“Bu yıkıcı teşhisten sonra haberi bize şahsen verebilmek için bizi çağırdığı o günü asla unutmayacağım. Oturma odasında oturduk ve bize kanser olduğunu söyledi. Hepimiz bunu kabullenmeye çalışıyor, geleceğin nasıl olacağını düşünüyorduk ancak onun asla göremeyeceği şeyler olduğunu fark ettim. Düğünler, torunlar, hafife aldığınız tüm anlar…”
Kanser teşhisinden bu yana Fiona, radyoterapiyi tamamladı ve şu anda altı kemoterapi seansının beşinci cinsinde.
Tedavi umulduğu kadar düzgün gidiyor ancak şiddetli yorgunluk, kilo kaybı ve iştah azalması üzere kimi önemli yan etkileri de beraberinde getiriyor.
Moralini yüksek tutmaya kararlı olan Fiona yavaş yavaş yemek yapmak üzere sevdiği aktivitelere geri döndü.
Jonny ise annesinin hayatını kısaltacak olan hastalığın belirtileri konusunda farkındalık yaratmak ve Beyin Tümörü Araştırmaları için fon toplanmasına yardımcı olmak hedefiyle Edinbrugh Yarı Maratonunda koşacak.
Fiona’ya kanser teşhisi konulmadan evvel epey etkin bir bayandı. Golf oynamaktan ve köpeği ile birlikte uzun yürüyüşler yapmaktan hoşlanıyordu.
Jonny, 13.1 mil koşacak ve daha fazla insanın beyin tümörlerinin hala ne kadar göz arkası edildiğini anlamasını sağlamaya kararlı. Jonny, ‘En agresif ve yıkıcı kanser cinslerinden biri olmasına karşın, kanser araştırmaları için yapılan ulusal harcamaların yalnızca yüzde biri beyin tümörlerine gidiyor. Bu durum, benimki üzere aileler üzerinde yarattığı tesirin büsbütün dışında kalıyor.” dedi.
Her yıl yaklaşık 2500 İngiliz ve 12.000 Amerikalıya glioblastoma teşhisi konuluyor. Baş ağrısı, nöbetler, mide bulantısı, uyuşukluk, görme sıkıntıları ve kişilik değişiklikleri bu hastalığın temel belirtileri ortasında.
Bu semptomlar tümörün büyüdükçe kafatası içindeki basıncı artırmasından kaynaklanıyor.
Bununla birlikte, büyümenin beynin neresinde olduğuna bağlı olarak, hastalar koku ve tat alma duyularında değişiklikler ve konuşma problemleri üzere daha az yaygın semptomlar da yaşayabilir.
Kaynak: Daily Mail
Cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi bu hastalığın tedavisinde kullanılan metotlardır, fakat olayların büyük çoğunluğunda bunlar kanseri yalnızca kısa bir müddet için uzak tutmaya fayda.
İngiliz müzik kümesi The Wanted’ın üyelerinden biri olan Tom Parker 2022 yılında, şimdi 33 yaşındayken glioblastoma nedeniyle hayatını kaybetmişti.
Yıldıza Ekim 2020’de 4. evre glioblastom teşhisi konmuş ve tabipler tarafından yalnızca 12 ay ömür biçilmişti.
Eylül 2021’de, teşhisten 11 ay sonra, iki çocuk babası Royal Albert Hall’daki Stand Up 2 Cancer gösterisinde müzik söyledi. Hatta kasım ayında tümörün ‘stabil’ olduğu doğrulandığında küme arkadaşlarıyla Greatest Hits turnesine çıktı.
Ancak 2022 yılının başlarında turne sona erdiğinde Tom Parker’ın durumu süratle berbatlaştı ve hayatını kaybetti.
Peki beyin tümörleri koku alma merkezini nasıl tesirler?
Hayali kokular öteki hangi çeşit tümörlerin varlığında meydana gelir?
Böyle kokular duyan şahıslar hangi testleri yaptırmalı?
Koku duyusundaki değişiklikler öbür hangi nörolojik hastalıklarla karıştırılabilir? Beyin kanseri ile nasıl ayırt edilir?
Tüm sorularımızı Nöroloji Uzmanı Dr. Beyza Çitçi’ye yönelttik.
KOKU ALMA DUYUNUZDA DEĞİŞİKLİK VARSA ÖNEMSEYİN
Beyin tümörleri koku alma merkezini nasıl tesirler? Koku duyusundaki değişiklikler hangi etapta ortaya çıkar?
Nöroloji Uzmanı Dr. Beyza Çitçi, kokuların algılanmasını sağlayan özel bir sonun direkt beyne bağlı olduğunu belirtti. Burnumuzdan gelen kokuların bu sinir aracılığıyla beyne iletildiğini söz eden Dr. Çitçi, burun, sinüsler yahut beynin birtakım bölgelerinde ortaya çıkan tümörlerin bu hududa baskı yapması ya da ziyan vermesi halinde koku alma duyusunun büsbütün kaybolabileceğini yahut değişebileceğini söyledi.
Ayrıca, tanıdık kokuların farklı hissedilebileceğini ya da hiç algılanamayabileceğini vurgulayan Dr. Çitçi, koku duyusunun tat alma ile kontaklı olduğunu ve bu çeşit bir sorun yaşandığında yiyeceklerin tadının da farklı algılanabileceğini lisana getirdi.
KOKU HALUSİNASYONLARINA NEDEN OLABİLİR
2. Hayali kokular (fantosmi) öbür hangi çeşit tümörlerin varlığında meydana gelir?
Dr. Beyza Çitçi, hayali kokuların daha çok koku duyusunun işlendiği temporal beyin alanı etkileyen durumlarda oluştuğunu, bu alanı etkileyen tümör ya da tümör olmaksızın bu bölgeden kaynaklanan epilepsi (sara) hastalığının da koku halusinasyonlarına yol açabileceğini söyledi.
Dr. Çitçi, bilhassa epilepsi nöbetlerinden evvel, beyindeki elektriksel aktivitenin belli bir bölgede başlaması nedeniyle kişilerin tuhaf, bazen de berbat kokular hissedebileceğini söyledi. Bu durumun birebir vakitte mide bulantısı, daha evvel yaşanmış üzere hissettiren anlar (dejavu) ve endişe hissiyle birlikte görülebileceğini de kelamlarına ekledi.
ÇÜRÜK MEYVE, YANIK VE KİMYASAL GİBİSİ KOKULAR DUYULABİLİR
3. Örnek olayda yanık kokusu gelmiş. Bu türlü bir durumda öbür hangi hususlar deneyimlenebilir?
Dr. Çitçi, bu türlü durumlarda çürük meyve kokusu, yanık kokusu, kimyasal benzeri çok farklı tanımlanan makûs kokuların da tariflenebileceğini söyledi.
İLAÇLARIN YAN TESİRİ DE BU KOKULARA NEDEN OLABİLİR
4. Yanık kokusu üzere hayali kokular yaşayan bireyler hangi testleri yaptırmalı? Erken teşhis için hangi görüntüleme usulleri önerilir?
“Koku bozukluğu geliştiğinde öncelikle burun ve sinüsleri etkileyen enfeksiyonlar akla gelmelidir. İlaç yan tesirleri de benzeri meseleler oluşturabilir. Kimi psikiyatrik hastalıklar da koku bozukluklarına, var olmayan kokuların algılanmasına neden olabilir.” diyen Çitçi, bunların olmadığı durumlarda aralıklı berbat koku, olmayan kokuların varlığı, koku ve tat değişikliklerin kesinlikle nörolojik kıymetlendirme gerektirdiğinin altını çizdi.
KOKU HALÜSİNASYONLARININ SEBEBİ MR VE EEG İLE TEŞHİS EDİLİR
5. Koku duyusundaki değişiklikler diğer hangi nörolojik hastalıklarla karıştırılabilir? Beyin kanseri ile nasıl ayırt edilir?
Bazı beyin hastalıklarının, bilhassa tümörlerin yahut epilepsi üzere durumların, koku alma duyusunda değişikliklere neden olabileceğini, gerçekte olmayan kokuların hissedilebileceğini tabir eden Dr. Çitçi, bu durumu teşhis etmek için beyin görüntüleme (MRI) ve beyin dalgalarını inceleyen (EEG) testlerinin kullanıldığını söyledi. Böylelikle koku halüsinasyonlarının sebebinin belirlenerek uygun tedaviye yönlendirilmesi mümkün olabiliyor.
ZAMANINDA TESPİT EDİLİRSE TEDAVİ SÜRECİ DAHA BAŞARILI OLUR
6- Koku duyusundaki bozulmaların fark edilmesi, beyin kanserinin erken teşhisinde nasıl bir rol oynayabilir?
Dr. Beyza Çitçi, örneğin temporal lobu etkileyip bası tesiri yapmadan epileptik nöbet semptomu olarak ortaya çıkan bir tümörün, tedavi edilebilir bir evrede iken teşhis edilebildiğini, ya da koku alma sonuna baskı yapan menengiom üzere âlâ huylu kitle tesiri yapan tümörlerin çıkarılabilir etapta yakalanabildiğini, vaktinde tespit edilirse cerrahi müdahale ile çıkarılabileceğini, bu cins olayların erken teşhisinin tedavi sürecini daha başarılı hale getirebildiğini kelamlarına ekledi.
