Bilimin en son karşılığı geldi: Uzun bir banyodan sonra parmaklarımız neden kırışıyor? Yalnızca o hasarı olanlarda kırışıklık olmuyor…

YAYGIN YANLIŞ: SU EMİLDİ, ŞİŞTİ VE KIRIŞTI

Uzun yıllar boyunca, bu kırışıklıkların temel sebebi olarak cildin suyu emerek şişmesi ve akabinde büzüşmesi gösterildi. Fakat New York’taki Binghamton Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü’nden Doçent Dr. Guy German ve grubu, yaptıkları araştırmayla bu tezi çürüttü.

Deneylerinde üç gönüllünün parmaklarını 30 dakika boyunca suda bekleten takım, ciltte oluşan kırışıklık desenlerinin 24 saat sonra tekrarlandığını gözlemledi. Bu da gösteriyor ki, kırışıklıklar tesadüfen ya da suyun rastgele emilmesiyle ortaya çıkmıyor.

Dr. German’ın The Conversation’a verdiği demeçte belirttiği üzere, bu süreç aslında büsbütün otonom hudut sistemimiz tarafından yönetiliyor. Yani nefes alma, kalp atışı, göz kırpma üzere bilinçsizce gerçekleşen öbür tüm yaşamsal fonksiyonlarda olduğu üzere, bu kırışıklıklar da vücudun ‘otomatik pilot’ sistemi sayesinde oluşuyor.

SİNİR SİSTEMİ VE KAN DAMARLARININ ROLÜ

Bilimsel olarak açıklamak gerekirse, suya maruz kalan eller ve ayaklardaki ter kanalları açılıyor ve dışarıdan suyun deri altına geçişine müsaade veriyor. Bu su, cildin içindeki tuz oranını düşürüyor. Tuz düzeyindeki bu düşüş, hudut lifleri aracılığıyla beyne bir sinyal gönderiyor. Beyin de bu duruma, bölgedeki kan damarlarını daraltarak cevap veriyor.

Damarların daralması sonucu cildin hacmi azalıyor ve yüzeyde girintili çıkıntılı kırışık desenler ortaya çıkıyor. Bu süreç, kuruyarak büzüşen bir üzümün kuru üzüme dönüşmesine benzetiliyor: Yüzey alanı değişmese bile iç hacim küçülüyor. Aynı vakitte, damarların daralması nedeniyle ciltte renk değişimleri de meydana gelebiliyor. Daha açık derili bireylerde bu renk değişimi daha besbelli gözlemleniyor.

SİNİR HASARI OLANLARDA KIRIŞIKLIK OLMUYOR

Bu teorinin doğruluğunu kanıtlayan en güçlü bilgilerden biri ise 1930’lu yıllara dayanıyor. O yıllarda yapılan müşahedeler, hudut hasarı olan bireylerde suya daldırma sonrası bu kırışıklıkların oluşmadığını ortaya koymuştu. Bu da cildin sadece pasif bir su emici üzere davranmadığını, tersine faal bir sinirsel reaksiyon gösterdiğini ispatlar nitelikte.

Dr. German’ın da belirttiği üzere, kırışık parmaklar yalnızca suya maruz kalmanın değil, sinirsel bir refleksin sonucu. Şayet hudutlar fonksiyonunu yitirmişse, ciltte bu karakteristik buruşma gerçekleşmez.

KIRIŞIKLIKLAR NEDEN DAİMA BİREBİR FORMDA OLUŞUYOR?

Araştırmalar, her insanın parmaklarındaki kırışıklık desenlerinin belli bir nizama sahip olduğunu ve bu desenlerin farklı vakitlerde tekrarlandığını ortaya koydu. Bunun nedeni, cilt altındaki kan damarlarının konumlarının vakit içinde çok az değişmesi. Bu da demek oluyor ki, cildin kırışma deseni neredeyse bir parmak izi üzere bireye özel ve sabit.

FONKSİYONEL BİR AVANTAJ SAĞLIYOR

Kırışık parmakların yalnızca bir yan tesir değil, birebir vakitte işlevsel bir avantaj sağladığı da ortaya çıktı. Bilim insanları, buruşuk cildin su altında tutuş yeteneğini artırdığını, yani objelere ya da yerlere daha âlâ yapışabildiğini gösterdi.

Bu durum, örneğin kaygan bir tabanda yürüme sırasında düşme riskini azaltabilir. Yani evrimsel süreçte bu kırışıklıkların suya adapte olmuş etraflarda yaşayan cetlerimize avantaj sağlamış olabileceği düşünülüyor.

ADLİ TIP AÇISINDAN DA YAKLAŞILIYOR

Bazı araştırmalar ise bu kırışıklık fenomenine isimli tıp açısından yaklaşmakta. Bilhassa cesetlerin vefat sonrası sudaki bekleme mühleti ve deri yapısındaki değişiklikler, isimli tahlillerde kıymetli ipuçları verebiliyor. Aynı vakitte, uzun müddet suyla temas eden şahıslarda görülen daldırma ayak sendromu
üzere cilt rahatsızlıkları da bu çeşit araştırmaların kapsama alanına giriyor.

Daldırma ayak sendromu (Trench Foot), ayakların uzun mühlet boyunca nemli, soğuk ve havasız ortamlarda kalması sonucu ortaya çıkan önemli bir dolanım bozukluğu ve doku hasarı olarak biliniyor.

Eğer bir dahaki sefere uzun bir banyodan ya da havuzdan çıktıktan sonra parmaklarınızın buruştuğunu fark ederseniz, bu durumu yalnızca estetik bir değişiklik olarak değil, vücudunuzun çevresel şartlara verdiği makul bir cevap olarak görün. Zira bu kırışıklıklar, kolay bir su emilimi değil, bedenin hudut sistemi aracılığıyla uyguladığı bir adaptasyon stratejisi.

Daily Mail’in ‘Scientists reveal the real reason why your fingers wrinkle when you soak in the bath’ ile The Conversatio’nun ‘Why do fingers get wrinkly after a long bath or swim? A biomedical engineer explains’ başlıklı haberinden derlenmiştir.