Şaşırmaya hazır olun! İnsanlarda nefes tutma rekoru kaç dakika? Hangi hayvan nefesini ne kadar mühlet tutabiliyor?
Nefes tutma konusunda en âlâ canlıların deniz memelileri ortasında olduğunu varsayım ediyorsanız, gerçek yoldasınız. Lakin bu alana girdiğimizde rekabet epeyce artıyor.
Kaydedilen en uzun dalış müddetine baktığımızda, bu rekor Cuvier gagalı balinalarına ilişkin. Türün 23 üyesi üzerinde yapılan 5 yıllık bir araştırma sırasında bilim insanları, bir gagalı balinanın tam 3 saat 42 dakika boyunca daldığını ve münasebetiyle nefesini tuttuğunu gözlemledi. Bu mühlet, bir insan için dünya rekoru olan 24 dakika 37 saniye ile kıyaslandığında hayli şaşırtan.
Ancak çalışmadaki gagalı balinaların ortalama dalış mühleti 59 dakika olarak kaydedildi. Dahası, gözlemlenen dalışların yalnızca yüzde 5’i 1 saat 17,7 dakikayı aştı. Etkileyici uzunlukta dalışlar yapan bu bireylerin yanı sıra, ortalama olarak nefeslerini bu müddetlerden daha uzun tutabilen öbür deniz canlıları da bulunuyor.
Örneğin, ispermeçet balinalarının nefes almak için yüzeye çıkmadan evvel yaklaşık bir buçuk saat su altında kalabildikleri biliniyor. Deniz memelileri dışında ise fil fokları, dalış sırasında nefeslerini iki saate kadar tutarak bu alanda açık orta öne çıkıyor.
BU KADAR UZUN MÜHLET NEFESLERİNİ NASIL TUTABİLİYORLAR?
Derinlere dalan deniz memelilerinin su altında bu kadar uzun mühlet kalabilmelerinin bir nedeni, kaslarının miyoglobin ismi verilen bir proteinle dolu olması. Miyoglobin, oksijeni depolayan ve kas hücrelerine taşıyan bir protein.
İnsanlarda da miyoglobin bulunuyor, lakin çok daha düşük yoğunluklarda. Bizde bu proteinlerin yüksek ölçüde bir ortaya gelmesi hastalığa yol açabiliyor. Pekala balinalar, foklar ve gibisi hayvanlarda neden tıpkı sorun yaşanmıyor?
2013 yılında yapılan bir araştırmaya nazaran, deniz memelilerinin miyoglobini olumlu yüklü.
Araştırmanın müellifi Dr. Michael Berenbrink BBC News’e yaptığı açıklamada, “Tıpkı bir mıknatısın birebir kutupları üzere; proteinler birbirini itiyor. Bu sayede hayvanların bu proteinleri kaslarına hakikaten yüksek yoğunluklarda yerleştirebildiklerini ve birbirlerine yapışıp kasları tıkamalarını engelleyebildiklerini düşünüyoruz” dedi.
Ancak miyoglobin, bu kıssanın yalnızca bir kısmını oluşturuyor olabilir. Araştırmacılar, bilhassa Cuvier gagalı balinalarının düşük bir metabolizma suratına sahip olabileceğini, yani oksijeni o kadar çabuk tüketmeyebileceğini düşünüyor.
Sonunda oksijensiz metabolizmaya geçmek zorunda kaldıklarında (yani anaerobik solunum), balinaların kaslarında biriken laktata karşı daha yüksek bir toleransa sahip oldukları varsayım ediliyor.
