ABD Başkanı Donald Trump önceki gece toplumsal medya hesabından açıklama yaparak, İsrail’in 13 Haziran’da İran’ın nükleer tesisleri, askeri altyapısı ve üst seviye generallerine yönelik hücumuyla başlayan İsrail-İran savaşında “ateşkesin sağlandığını” duyurdu. Fakat Trump’ın açıklamasına karşın İsrail ve İran’ın karşılıklı suçlamaları ve misilleme tehditlerini sürdürmesi baş karışıklığına neden oldu.
‘LÜTFEN İHLAL ETMEYİN’
Önceki gece İran’ın ABD’nin nükleer tesislerine yaptığı atağa misilleme olarak Katar ve Irak’taki ABD üslerini gaye alması savaşın daha da büyüyebileceği kaygılarına sebep olmuştu. Truth Social’dan paylaşım yapan Trump, hücumun geri püskürtüldüğünü belirterek “İsrail ve İran ortasında tam ve eksiksiz bir ateşkes için muahedeye varıldı. 12 günlük savaş resmen sona erecek. Her bir ateşkes boyunca başka taraf da barışçıl ve saygılı olarak kalacak” diyerek ateşkesi duyurdu. Trump, her şey planlandığı üzere gittiği takdirde sona erecek olan savaşın “12 gün savaşı” olarak anılması gerektiğini tabir etti. Savaşın uzaması halinde tüm Ortadoğu’yu yok edebileceğini belirten Trump, “Ateşkes devrede, lütfen ihlal etmeyin” dedi.
KARŞILIKLI SUÇLAMALAR
Ancak Trump’ın ateşkes duyurusunun akabinde gelen atak suçlamaları sürecin akıbetiyle ilgili soru işaretlerine neden oldu. Evvelki gece İran’dan atılan birtakım dronların engellendiğini duyuran İsrail ordusu, dün sabah İran’ın yeni bir füze saldırısı dalgasına başladığını bildirdi. İran’ın attığı füzelerden birinin Berşeva’daki bir apartmana isabet etmesi sonucu 4 kişi öldü, 22 kişi yaralandı. Tahran ve etrafında de evvelki gece boyunca patlama sesleri duyuldu. Sabah saatlerinde İran’ın ateşkesi ihlal ettiğini öne süren İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, orduya Tahran’daki maksatları ağır halde vurma buyruğu verdiğini duyurdu. İran ise İsrail’e son ataklarının ateşkes ilanından evvel yapıldığını duyurdu.
TRUMP: SALDIRIYI DURDUR
İsrail’in atak açıklamaları Trump’ı küplere bindirdi. Lahey’deki NATO tepesi için ABD’den ayrılmadan evvel gazetecilere açıklama yapan Trump sonlu bir halla yaşananlardan “mutlu olmadığını” söyledi. İran’ın da İsrail’in de ateşkesi ihlal ettiğini belirten Trump, ateşkesin akabinde İsrail’in “hiç görülmedik şekilde” akında bulunduğunu belirterek, “Onlardan mutlu değilim. İran’dan da şad değilim lakin İsrail’in bu sabah yaptıklarından hiç hoşnut değilim” tabirlerini kullandı. Trump akabinde İngilizce küfürlü formda, “İki ülke o kadar uzun müddettir ve o kadar şiddetli çatışıyorlar ki ne ‘halt’ ettiklerini bilmiyorlar” diyerek helikoptere yürüdü. Truth Social hesabından İsrail’e İran’a saldırmaması tarafında ihtarlarda bulunan Trump’ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu arayarak, “Saldırıyı durdur” dediği ve ABD’nin daha fazla müdahil olmayacağını söylediği sav edildi. Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada da, “Trump’ın isteği üzerine” atakların sonlandırıldığı bildirildi.
İKİ TARAF DA ZAFER DEDİ
Öte yandan dün her iki ülke yetkilileri de “zafer kazandıkları” tarafında açıklamalar yaptı. İsrail 12 günlük operasyonda tüm savaş amaçlarına ulaştığı açıklamasını yaparken, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu, İslam cumhuriyeti güçlerinin İsrail’i “tek taraflı” olarak ateşi kesmeye “zorladığını” savundu.
NOBEL’E ADAY GÖSTERİLDİ
ABD’nin Georgia eyaleti Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyesi Buddy Carter, İsrail ile İran ortasında ateşkes mutabakatına aracılık ettiği gerekçesiyle Nobel Barış Mükafatı Komitesi’ne mektup yazarak Trump’ı Nobel’e aday olarak sundu.
12 GÜNDE NE OLDU
* 13 Haziran sabah erken saatlerde İsrail, “Yükselen Aslan” kod isimli operasyonda 200’den fazla savaş uçağıyla İran’ın Natanz, Fordo, Tahran ve Tebriz’deki nükleer tesisler, askeri üsler ve kumandanların yer aldığı yaklaşık 100 gayeye saldırdı.
* İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, İhtilal Muhafızları Genel Kumandanı Tümgeneral Hüseyin Selami dahil üst seviye askeri yetkililer ile altı nükleer bilim insanı hayatını kaybetti.
* İran ise ‘Gerçek Vaad 3’ operasyonunu başlatarak İsrail’e en az 100 kadar füze fırlattı.
* 15 Haziran pazar gecesi İsrail ordusu Tahran’da 80’den fazla gayeye akın düzenlediklerini açıklarken, İran da İsrail’in Tel Aviv ve Hayfa kentlerini amaç aldığını duyurdu.
* 17 Haziran’da İsrail, Tahran’daki devlet televizyonu binasına ve Kirmanşah kentinde bulunan Farabi Hastanesi’ne atak düzenledi.
* İran bombaları 19 Haziran’da İsrail Berşeva’daki Soroka Hastanesi’ne isabet etti. İran hücumun hastanenin çabucak yanındaki askeri ve istihbarat tesislerini maksat aldığını belirtti.
* 21 Haziran’ı 22 Haziran’a bağlayan gece ABD, Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer merkezlerine B‑2 bombardıman uçakları ve denizaltıdan fırlatılan Tomahawk seyir füzeleriyle saldırdı.
* ‘Gece Yarısı Çekici’ ismi verilen operasyonda B-2 uçakları ABD’den kalkıp Atlantik ve Akdeniz üzerinden geçip İran’ın nükleer tesislerini MOP kod isimli dev sığınak delen bombalarla vurdu.
* 23 Haziran akşamı İran, “Zaferin Müjdecisi” isimli füze taarruzuyla Katar’daki El-Udeyd ABD üssünü maksat aldı. Toplam 19 füzeden 6’sı tesise ulaştı, lakin rastgele bir can kaybı yaşanmadı.
* Bilgi Notu: Savaş sürecinde İran’da 13’ü çocuk olmak üzere 610’dan fazla kişi öldü, en az 4 bin 700 kişi yaralandı. İsrail’de ise 28 can kaybı ve binin üzerinde yaralı mevcut.
