Tahran idaresi, dünya petrol ticaretinin en değerli merkezlerinden Hürmüz Boğazı’nı kapatmaya hazırlanıyor. İran Meclisi, bugün sunulan öneriyi oy birliğiyle kabul ederek, Boğaz’ın kapatılması tarafında karar verdi. İran Meclisi’nin kararı, Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu’na sunulacak. Konsey’in kararı onaylaması halinde İran, Hürmüz Boğazı’nı gemi geçişlerine kapatacak.
Basra Körfezi’nin ağzında yer alan dar su yolu Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlıyor.
Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3’te 1’ine konut sahipliği yapan bu stratejik geçit, başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Orta Doğu’daki üreticilerin ham petrol ve kondensat sevkiyatında kritik bir rol üstleniyor.
Hürmüz Boğazı’ndan günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol eserinin büyük kısmı Çin başta olmak üzere Asya piyasalarına ulaşıyor. Ayrıyeten, global LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu boğazdan geçiyor.
İRAN’IN ELİNDEKİ EN GÜÇLÜ KOZ HÜRMÜZ BOĞAZI
İsrail’in İran’a akınlarıyla başlayan çatışma sonrası Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına yönelik İran’dan şimdi bir atak gelmese de ABD’nin İran’daki üç nükleer tesise hücumlarının akabinde dikkatler Hürmüz Boğazı’na ağırlaşmıştı.
Hürriyet’ten Yasemin Salih’e demeç veren London Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü’ye göre Hürmüz Boğazı, İran’ın elindeki en güçlü koz. Fakat bu kozu kullanırsa değerli kayıpları da olabilir.
Öğütçü, “Hürmüz’ün kapanmasıyla Bahreyn’de konuşlanan ABD’nin 5. filosu müdahale eder. Çin, Hindistan ve Körfez ülkeleri ile İran’ın ortası bozulur. Kendisinin de bu Boğaz’dan ticareti var. Münasebetiyle ölüm-kalım evresine kadar Hürmüz kozunu kullanmaz. Fakat yeterli bir satranç oyuncusu olan İran bunu en sona saklar” diye konuştu.
PETROL YATIRIMCILARI ENDİŞELİ
Küresel Risk Yönetimi Araştırma Başkanı Arne Lohmann Rasmussen, İsrail’in İran’a yönelik başlattığı taarruzlar üzerine LinkedIn hesabından “en büyük kabusun” Hürmüz Boğazı’nın kapanması olacağını paylaştı. Akınlara birinci yansıyı veren petrol fiyatlarındaki artış bir orta yüzde 10’lara kadar çıktı. Bu reaksiyonun ardındaki neden yalnızca petrol üretilen bölgenin akınlarla ısınması değildi, dünyanın en büyük petrol sevkiyat noktalarından Hürmüz Bogazı’nın tıpkı Rasmussen’in dikkat çektiği üzere kapanma riski, petrol yatırımcılarını endişelendirdi.
Asya’ya giden petrolün yüzde 70’inin Hürmüz Boğazı’ndan geçtiğini söylersek telaşların nedeni daha da netleşmiş olacak.
DÜNYA PİYASALARI İSTİKRARSIZLAŞABİLİR
Dünya basınında yer alan tahlillere nazaran, son yıllarda yaptırımlar ve diplomatik izolasyon nedeniyle zayıflamış olan İran hala atacağı yeni bir adımla bölgeyi ve global ekonomiyi istikrarsızlaştırma kapasitesine sahip.
İsrail basınına nazaran, Tahran mümkün seçeneklerini değerlendirirken, nasıl karşılık vereceğini de tartmak zorunda. Ülkenin elinde pek çok seçenek bulunuyor lakin her seçenek önemli sonuçları da beraberinde getiriyor.
“İRAN BOĞAZ’A MAYIN DÖŞEYECEKTİR”
Hürriyet’ten Eren Sakarya’nın haberine göre, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın İran-İsrail çatışmasını Orta Doğu’da güç istikrarlarını değiştirecek son derece kıymetli ve kritik sonuçları olacak bir çabanın başlangıcı olarak kıymetlendirdi.
“İran artık burada geçen kere olduğu üzere sonlu mı karşılık verecek? Yoksa harbi genişletecek mi?” sorularını soran Caşın, şunları kaydetti:
“Eğer gerginlik tırmanır da İran hakikaten kendi sahip olduğunu sav ettiği hipersonik füzelerle akın başlatırsa bu İran’ın daha çok vurulacağı manasına gelir. İran bu durumda savunmada kalacaktır zira hava kuvvetleri zayıf ve yetersiz.”
İran’ın bu çatışmada en büyük avantajının 1980 savaşında olduğu üzere değerli bir petrol ticaret noktası olan Hürmüz Boğazı’nı kapatmak olduğunu söz eden Caşın “Bunu yapmak için boğaza mayın döşeyecektir ve bu mayın harbi Orta Doğu’daki gidişatı alevlendirecektir. Bu ticaret savaşlarına yeni bir boyut kazandıracaktır. Mayının atılması ile petrolün varil fiyatı 200 dolar düzeylerini bulacaktır” dedi.
