İstanbul’da ikinci çeşit… Ukrayna ve Rusya ateşkes için tekliflerini sundu: Rehine takasına devam kararı

16 Mayıs’ta İstanbul Dolmabahçe’de yapılan ve biner savaş esirinin takasıyla sonuçlanan birinci cins Ukrayna-Rusya görüşmelerinden sonra ikinci çeşit görüşmeler dün yeniden İstanbul’da bu sefer Çırağan Sarayı’nda yapıldı. Ukrayna’nın Rusya içlerindeki hava üslerine düzenlediği devasa dron saldırısı sonrasında yapılan görüşmede taraflar ateşkes için öngördükleri yol haritalarını paylaştı, esir takası konusunda anlaştı, muhtemel önderler görüşmesini ele aldılar.

MASADA KİMLER VARDI

Tüm dünyanın ilgiyle beklediği görüşmede birinci çeşitte olduğu üzere Ukrayna tarafına Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Rusya tarafına ise Devlet Lider Yardımcısı Vladimir Medinski liderlik etti. Türkiye’den ise Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Lideri İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Org. Metin Gürak yer aldı. Görüşme öncesi Almanya, İngiltere ve Fransa’dan temsilcilerin Ukrayna tarafıyla bir ortaya geldiği de öğrenildi.

‘ABD’NİN DAYANAĞI ÖNEMLİ’

Görüşme öncesi açılış konuşması yapan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD’nin bu görüşmelere inancını ve takviyesini son derece kıymetli bulduklarını söyleyerek “Sayın Trump’ın barışın tesisi konusundaki kararlılığı yeni bir fırsat penceresi aralamıştır. Asıl olan sürdürülebilir bir barışın sağlanmasıdır. Böylece global alanda yaşanan güç, besin ve ulaştırma güvenliği üzere pek çok problemin de tahliline katkıda bulunacaktır” sözlerini kullandı.

LİDERLER DORUĞU HAZIRLIĞI

 Görüşme sonrası X hesabından açıklama yapan Bakan Hakan Fidan, “Yapıcı bir atmosferde cereyan eden görüşmelerde taraflar, birinci toplantıda üzerinde mutabık kaldıkları konuları bir adım ileriye taşıdılar” tabirine yer vererek, tarafların, insani takas başlığında, yeni kategorilerde ve daha yüksek sayıda mübadele üzerinde muahedeye vardıklarını aktardı. Bakan Fidan toplantıda ayrıca başkanlar seviyesinde bir görüşme için taban hazırlıklarının sürdürülmesinde mutabık kalındığını belirtti.

UMEROV’UN AÇIKLAMASI

Bir saat 10 dakika süren görüşmenin ardından Ukrayna Savunma Bakanı Umerov, ay sonunda Rusya ile bir görüşme daha önerdiklerini belirterek, “Ağır hasta esirlerle 25 yaş altı tüm esirlerin takası” ile savaşta hayatını kaybetmiş 6 bine karşılık 6 bin askeri takas etme konusunda anlaştıklarını söyledi. Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofis Başkanı Andriy Yermak, görüşmelerde Rus müzakerecilere, iade edilmesini istedikleri kaçırılan Ukraynalı çocukların listesinin verildiğini söyledi. Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta NATO toplantısına katılan Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, başkanlar seviyesinde bir görüşmeyi desteklediğini söylediğini belirterek, “Çünkü, bizim görüşmemiz olmadan ateşkes olmayacağı izlenimine sahibim” sözlerini kullandı. Zelenski tarafların “Türkiye aracılığıyla evrak takasında bulunduğunu ve esirlerin hür bırakılması için yeni bir hazırlık yaptıklarını” söyledi. Zelenski ayrıyeten, “Putin, saldırganlığını haklı çıkaracak hiçbir şey elde etmemelidir” diye konuştu. Öte yandan Rus heyetinin lideri Medinski, cephede asker cesetlerinin toplanabilmesi için 2-3 günlük ateşkes önerdiklerini belirtti.

BİLGİ NOTU

16 Mayıs’ta taraflar ortasında yapılan birinci görüşmede karşılıklı olarak biner savaş esirinin takası konusunda mutabakat sağlanmış, ilerleyen günlerde evreli olarak mübadele süreci tamamlanmıştı.

RUSYA NE İSTİYOR

Rusya kimi kısmen ya da büsbütün işgal altında olan Ukrayna’nın Kırım, Herson, Zaporojye, Lugansk ve Donetsk bölgelerinin Rusya toprağı olarak tanınmasını, Kiev’in asla NATO üyesi olmamasını, Ukrayna ordusunun asker sayısı ve silah donanımının kısıtlanmasını, Ukrayna’ya silah sevkıyatının durması üzere kaideler öne sürüyor. Rusya üçüncü ülkelerin Ukrayna’da üs kurmasına ya da tatbikatlar düzenlemesine karşı çıkıyor. Ayrıyeten Rusya, Ukrayna’ya yönelik müdahaleye yer hazırladığını öne sürdüğü kuralların ortadan kaldırılmasını talep ediyor.

UKRAYNA NE İSTİYOR

Görüşme öncesi Ukrayna tarafı 9 unsurluk bir ateşkes yol haritası açıkladı. Doküman, birinci evrede 30 günlük genel ateşkes isteyen Ukrayna, Rusya’nın bir daha Ukrayna’ya saldırmaması, ateşkesin şimdiki cephe çizgisiyle geçerli olması, işgal altındaki 5 bölgenin Rusya toprağı olarak tanınmaması, Avrupa Birliği ve NATO üyeliğiyle ilgili tercihin Ukrayna’ya bırakılması üzere Moskova’nın basitçe kabul etmeyeceği koşullar içeriyor.

YOĞUN GÜVENLİK TEDBİRLERİ

Türkiye’nin mesken sahipliğinde dün Ukrayna ve Rusya ortasında yapılan ikinci cins görüşmeler için Çırağan Sarayı etrafında geniş güvenlik tedbirleri alındı. Görüşmelerin yapıldığı Çırağan Sarayı’nın denize bakan bölümünde ise Sahil Güvenlik botları misyon yaptı.         (Emin Mert KIRARSLAN / İSTANBUL)

Necdet Burak ÖZYURT

DÜNYANIN GÖZLERİ ÇIRAĞAN’DAYDI

– Dünkü Rusya-Ukrayna barış görüşmelerinin adresi İstanbul’daki tarihi Çırağan Sarayı’ydı. Birinci çeşit 16 Mayıs’ta Dolmabahçe Sarayı Cumhurbaşkanlığı Çalışma Ofisi’nde gerçekleşmişti.

ÖNCE UKRAYNALILAR GELDİ

Saat 13.45’te başlayan görüşme için Çırağan’a birinci gelen delegasyon Ukrayna tarafı oldu. Savunma Bakanı Rüstem Umerov liderliğindeki Ukraynalı heyet, önünde ve gerisinde muhafaza araçlarının seyrettiği bir minibüsle toplantının yapılacağı alana geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı Vladimir Medinski başkanlığındaki Rus heyetini taşıyan Rus konsolosluğuna ilişkin araçlar ise daha sonra Çırağan Sarayı’na ulaştı.

ULUSLARARASI MEDYA AKIN ETTİ

Müzakereleri takip eden yabancı medya kuruluşlarının çeşitliliği ise dikkati çekti. Rus ve Ukraynalı medya mensuplarının yanı sıra Fransa’dan İngiltere’ye Yunanistan’dan Çin’e, İran’dan Azerbaycan’a onlarca farklı ülkeden yüzden fazla gazeteci görüşmeyi Çırağan Sarayı’nda oluşturulan medya merkezinde canlı olarak takip etti.

NAKLEN YAYINLA BAĞLANDILAR

Toplantıya Rus basını yeniden ağır ilgi gösterdi. Rus medyasına ilişkin 10’dan fazla medya kuruluşu görüşmeyi takip ederken Ukrayna’dan dört medya kurumu vardı. Yerli ve yabancı basın mensupları Çırağan Sarayı bahçesinde Boğaz görünümü önünde kanallarına bağlanıp canlı transferlerle son gelişmeleri izleyicilerine ilettiler.

‘TÜRKİYE TECRÜBELİ ARABULUCU’

Konuştuğumuz yabancı basın mensupları müzakerelerin geleceğine dair tek olumlu yanın Türkiye’nin tecrübeli arabuluculuğu olduğunu aktardı. Moskova ve Kiev ortasındaki derin görüş ayrılıkları ve evvelki gün Ukrayna’nın Rus askeri üslerine gerçekleştirdiği dev dron operasyonunu hatırlatan gazeteciler, toplantının çok kıymetli bir dönemeçte gerçekleştiğine dikkat çekti.