Ölümsüzlüğe adım adım: İnsan zihnini bilgisayara yüklemek mümkün mü?

Bir gün şuurumuzu bilgisayara yükleyip dijital olarak “yaşamaya” devam edebilir miyiz? Bilim kurgu üzere geliyor, lakin bu fikir – mind uploading yani zihin yükleme – giderek daha fazla bilim beşerinin ilgi alanına giriyor.

Teoride mümkün. Beynimizdeki tüm bilgiyi ve kontakları tarayıp dijital ortama aktarabilirsek, benliğimizin bir kopyası bilgisayar ortamında var olabilir. Şuurlu oluruz, anılarımızı hatırlarız, hatta dijital dünyada özgürce “yaşarız.” Uçmak, ışınlanmak, diğer gezegenlere gitmek… Gerçek hayatta imkânsız olan her şey, orada mümkün olabilir.

Ancak buradaki en büyük meselelerden biri şu: Beyin inanılmaz derecede karmaşık. 86 milyar nöron ve onların trilyonlarca irtibatını eksiksiz bir biçimde tarayıp anlamak gerekiyor. Şu an bilim insanları yalnızca bir meyve sineğinin beynini tam olarak haritalayabildi. İnsan beyni için bu süreç çok daha uzun sürecek.

Ayrıca yalnızca yapıyı taramak kâfi değil. Nöronlar sabit çalışmıyor; daima değişiyor, öğreniyor, reaksiyon veriyor. Yani yalnızca “fotoğrafını” çekmekle olmuyor; o fotoğrafın dinamik çalışmasını da taklit etmek gerekiyor.

Science Alert’te yer alan bilgiye nazaran, bilim dünyasında bu hususta iki yaklaşım var. Biri: beynin tamamını, atomlarına kadar taramak ve simülasyon oluşturmak.

Diğeri ise: beynin nasıl çalıştığını anlamak ve yalnızca “gerekli olanı” taklit etmek. Bu ikinci yol daha kısa olabilir lakin “beyin nasıl düşünür?”, “bilinç nasıl oluşur?” üzere sorulara hâlâ kesin karşılık verilebilmiş değil.

Üstelik zihnin dijital ortama taşınması için görme, dokunma, duyma üzere duyuların da kusursuz biçimde simüle edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde kişi tam bir karanlığa yahut sessizliğe mahkûm kalır. Bu da önemli ruhsal problemlere yol açar.

Bugün için bu teknoloji epey uzak. Tek bir nöronun bile yapay bir versiyonu üretilebilmiş değil. Lakin teknolojinin gelişme suratı göz önünde bulundurulduğunda, bir gün mümkün olabilir. Ray Kurzweil üzere birtakım fütüristler bu teknolojinin 2045’te hayata geçeceğini öne sürüyor. Daha temkinli bilim insanları ise bu sürecin en az 100-200 yıl alacağını düşünüyor.

Yine de bir gün bir yerlerde, dijital dünyada sonsuz yaşayacak birinci insan doğmuş olabilir.