İsrail, ABD’nin Şam adımından rahatsız! ‘Suriye’de oyun dışı kalıyoruz’
Göreve geldiğinden bu yana dış siyaset ataklarını alışılmışın dışında bir prosedürle ve ticari mutabakat perspektifiyle yönetmeye çalışan ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu’da izlediği yaklaşım, İsrail’de rahatsızlığa neden oluyor. İsrail’in muhalif gazetelerinden Haaretz’de yer alan habere nazaran, Trump idaresinin İsrail ile tıpkı çizgide olma korkusu gütmeden attığı adımlar Tel Aviv’de şaşkınlık ve kaygıyla karşılanırken, son olarak Suriye’de İsrail yerine Türkiye’nin büyük ortak olduğuna işaret eden adımlar atıldığına dikkat çekiliyor.
‘BÜYÜK ORTAK TÜRKİYE’
Haaretz’in haberinde Trump idaresinin İsrail’in çatışma halinde olduğu Husiler ve Hamas yetkilileriyle direkt yaptığı görüşmeler, İran’ın nükleer programının kısıtlanmasıyla ilgili İsrail’in “tamamen kapatma” talebini karşılayacak adımlar atılmaması ve Washington’daki şahin İsrailci isimlerin kademe kademe dışlandığı belirtiliyor. Kelam konusu adımların Trump idaresinin Ortadoğu siyasetinde İsrail ile paydaşlık ve uyumlanma arayışında olmadığının işaretleri olduğu belirtilirken, ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack’ın birebir vakitte Suriye Özel Temsilcisi olarak atanmasının, ABD’nin Suriye özelinde İsrail değil Türkiye’yi büyük ortak olarak gördüğü öne sürülüyor.
ŞARA İLE GÖRÜŞMÜŞTÜ
Trump’ın Suriye’ye yaptırımların kaldırılacağını açıklamasının akabinde iki ülke bağlantıları sürat kazanırken, ABD Başkanı ve Şam lideri Ahmed Şara, Riyad’da buluşmuştu. Haaretz bunun ABD’nin Şam siyasetinin eksen değiştirdiğini gösterdiğini tabir etmişti. Barrack’ın Türkiye ve Suriye siyasetlerini birebir anda yürütecek olması, ABD’nin bütünsel bir bakış geliştirdiği yorumlarına yol açtı.
BİLGİ NOTU
Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara’nın katılımıyla evvelki gün Suriye Enerji Bakanlığı ile Türkiye’den Kalyon Holding ve Cengiz Holding, Katar’dan UCC ve ABD’den Power International şirketleri ortasında 7 milyar dolar tutarında stratejik iş birliği muahedesi imzalanmıştı.
ŞAM VE TEL AVİV NORMALLEŞEBİLİR Mİ
ABD’nin takviye kararı aldığı Şam idaresiyle olağanlaşma sürecini hızlandırma adımlarının bir modülü olarak evvelki gün Şam’ı ziyaret eden Büyükelçi Barrack, burada yaptığı açıklamalarda İsrail-Suriye olağanlaşma sürecine de değindi. İki ülke ortasındaki sıkıntıların “diyalog yoluyla çözülebilecek sorunlar” olduğunu vurgulayan ABD Elçisi, bu bağlamda birinci adım olarak bir “çatışmasızlık anlaşmasına” varılabileceğini söyledi. Tel Aviv ve Şam heyetleri ortasında geçtiğimiz haftalarda bu tarafta direkt görüşmeler olduğuna dair haberler çıkarken, Suriye cephesinde İsrail’le olağanlaşma konusunda üç farklı cephe bulunduğu belirtiliyor.
ÜÇ CEPHE VAR
Bunlardan birincisi 2011’den bu yana iç savaş ve çatışmaların tahrip ettiği ülkenin nefes alması için İsrail ile yapılacak muahedeyi Suriye ismine bir çıkış olarak görenler. Bir kısım ise Şam’daki geçiş periyodu hükümetinin seçimle iş başına gelmediği için mutabakat yapmaya yetkili olmadığını düşünen ve mümkün bir olağanlaşma sürecinin seçimler sonrasına bırakılması gerektiğini düşünenler. Üçüncü küme ise İsrail ile olağanlaşmayı kökten reddedenlerden oluşuyor.
GOLAN BÜYÜK SORUN
İki ülkenin olağanlaşması ortasındaki en büyük mahzurlardan biri 1967’den bu yana İsrail işgali altında olan Golan Dorukları. İsrail, Esad rejiminin düşmesinin akabinde ülke genelindeki tüm askeri altyapıyı bombalarken, Golan Tepeleri’ndeki işgalini de genişleterek çatışmasızlık bölgesini ele geçirmişti. İsrail ayrıyeten ülkenin güneyindeki Dürzi topluluğu ve Şam idaresi ortasındaki uyuşmazlıkları mazeret ederek Suriye’ye müdahale tehdidinde bulunmuştu.
