AB ve İngiltere ortasında tarihi muahede imzalandı: İngilizler zahmetten çıktı! Starmer ihanetle suçlanıyor

İngiltere, 2038’e kadar balıkçılık hakları tanıdığı AB’nin bitki ve hayvan sıhhati yönetmeliklerine uymayı ve Avrupa Adalet Divanı kararlarını tanımayı da kabul etti. Taraflar ortasında savunma alanında da mutabakat sağlanırken, “Genç Hareketliliği” (gençlerin İngiltere ve AB ortasında seyahat, yerleşim ve çalışma hakları elde etmesini sağlayacak plan) görüşmelerinin ilerleyen tarihlerde devam edeceği bildirildi.

Lancaster House’da düzenlenen İngiltere-AB tepesinde konuşan Starmer, “Bu toplantı bağlantılarımızda yeni bir periyodu işaret ediyor” açıklamasını yaptı. Starmer, ulusal çıkarlar doğrultusunda iş birliğinin değerine dikkat çekerek, “Artık geriye değil, ileriye bakma zamanı” mesajını verdi.

Avrupa Birliği (AB), AB’den ayrılmasının akabinde İngiltere ile yapacağı birinci tepe toplantısı öncesinde bu ülkenin Birliğin savunma programlarına katılabilmesinin önünü açacak bir mutabakata vardı. AA’ya konuşan bir AB yetkilisi, “Bu, İngiltere ile ilgilerimizde yeni bir periyoda girdiğimizi gösteriyor” açıklamasını yaparak, Londra’yı “Bir komşu, bir müttefik ve global bir ortak” olarak tanımladı.

‘OMUZ OMUZA, EL ELE’

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, mutabakata ait İngiltere ile AB’nin “omuz omuza, el ele” birlikte çalıştığı yorumunu yaparak, Londra ile AB ortasındaki münasebet açısından “büyük bir gün” yaşandığının altını çizdi. Von der Leyen, daha fazla ekonomik iş birliğinin yanı sıra “halklar ortası temasların” da artmasını umduklarını kaydetti.

İngiltere-AB doruğunun açılışında konuşma yapan von der Leyen, “Şimdi yeni bir sayfa açıyoruz. Bu, jeopolitik gerginliklerin arttığı bir periyotta çok değerli olan yeni bir sayfa, bizler tıpkı fikirdeyiz ve birebir pahaları paylaşıyoruz” diye konuştu.

İngiltere’nin AB İlişkileri Bakanı Nick Thomas-Symonds, anlaşmayı “tarihi bir adım” olarak nitelendirirken, Ticaret Bakanı Jonathan Reynolds ise mutabakatı 10 üzerinden 8 puanla kıymetlendirdi. Reynolds, mutabakatın İngiltere için daha güzel olabileceğini söz ederken, mevcut kuralların da makus olarak nitelenemeyeceğini belirtti.

Görüşmelere ait bilgi sahibi kaynaklar, giden süreçteki müzakerelerin son dakikalara kadar sürdüğü bilgisini verdi. Kaynaklar, müzakerelerin her vakit her iki tarafta da yeterli niyetle gerçekleştiğini belirtirken, sonucun hem AB hem de İngiltere için çok olumlu olduğunu açıkladı.

MUHALEFET SERT TEPKİ GÖSTERDİ

Eski Brexit Bakanı Lord Frost, hükümeti “İngiliz balıkçılarını terk etmekle” suçladı. Brexit’in öncülerinden Reform UK lideri Nigel Farage ise bu kararın “İngiltere balıkçılık dalının sonu” manasına geldiğini öne sürdü.

Muhafazakar Parti’nin kıdemli ismi Victoria Atkins, balıkçılık sanayisinin “feda edildiğini” savundu. İskoç Muhafazakar Parti başkanı Russell Findley ise Starmer’i ‘tamamen ihanetle’ suçladı ve muahedenin karşısında duracaklarını vurguladı.

Eski Başbakan Liz Truss, muahedenin bir sonraki genel seçimden sonra iptal edilmesi gerektiğini belirterek, “(Bu anlaşma) Hiçbir parlamento halefini bağlamaz” tabirlerini kullandı. Islahat UK yetkilisi Richard Tice ise iktidara gelmeleri halinde bu kararı geri alacaklarını duyurdu. Muhafazakar Parti önderi Kemi Badenoch da muahedeyi eleştirerek, İngiltere’nin “bir sefer daha Brüksel’in kelamını dinleyen taraf haline geldiği” uyarısını yaptı.

Farage’ın partisi çok sağcı Islahat UK, 1 Mayıs’ta yapılan lokal seçimlerde tarihi bir muvaffakiyet elde etti. Lokal idarelerde 677 temsilci çıkaran Islahat UK, seçimlerin galibi oldu.

‘BREXIT İÇİN SONUN BAŞLANGICI’

Muhafazakar Parti eski içişleri bakanı Suella Braverman, mutabakatın “Brexit için sonun başlangıcı” manasına geldiğini tabir ederek, hükümetin balıkçılık hakları konusunda “teslim olmayı” kabul etmesinin “affedilemez” olduğunu söyledi.

Braverman X’te paylaştığı bildirisinde, “Bu muahede bir teslimiyettir. Hükümet balıkçı topluluğumuzu hayal kırıklığına uğrattı. Bu teslimiyet kıyı topluluklarımız ve balıkçılarımız için affedilemez. İngiliz halkı bunu unutmayacak. Brexit için sonun başlangıcı” diye yazdı.

STARMER’İN PARTİSİNDEN DE İTİRAZLAR YÜKSELDİ

İşçi Partisi içinden de Starmer’e tenkitler yükseldi. Eski milletvekili Barones Hoey, muahedenin Islahat UK’ye takviye sağlayacağını tez etti. Emekçi Partisi’nden kimi milletvekilleri, muahedenin İngiltere ziyanına olduğunu savunarak Starmer’i yanlış adımlar atmakla itham etti.

İskoç Balıkçılar Federasyonu, Starmer’in muahedesini “İskoç balıkçılar için bir kaygı gösterisi” olarak niteledi.

AB’ye 1973’te üye olan İngiltere, sancılı bir sürecin akabinde resmi olarak 31 Ocak 2020’de Birlikten ayrılmıştı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in 5 Temmuz 2024’te başbakanlığı devralmasının akabinde Brüksel-Londra bağlantılarında olumlu bir gündeme odaklanılmıştı.

ANLAŞMA METNİ BASINA SIZDI: SAVUNMA ALANINDA KRİTİK KARARLAR

The Telegraph’ın sızdırdığı mutabakat metnine nazaran, güvenlik alanında da iş birliği kararı alındı. Mutabakata nazaran taraflar, Ukrayna’ya takviye, savunma sanayii iş birliği, askeri gereç tedariki ve siber güvenlik üzere alanlarda ortak çalışacak. İngiltere ve AB, deniz güvenliği konusunda da iş birliğini artırmayı planlıyor.

AB ve İngiltere, cürümle çabada daha etkin iş birliği için Europol ile ilişkileri güçlendirmek üzere uzlaşmaya vardı. Parmak izi, DNA ve cürüm kayıtlarının paylaşımı genişletilecek. Aile hukuku dahil uygar ve ticari konularda yargısal iş birliği artırılacak.

AB, mart ayında 2030’a kadar savunma harcamalarını, yatırımlarını ve üretimini artırma, ortak savunma projelerine kaynak ayırma üzere ögeleri içeren ve 150 milyar avroluk finansman sağlayan bir strateji belirledi. “SAFE” ismi verilen stratejiye, üye ülkelerin dışında AB’nin güvenlik ve savunma alanında iştirak mutabakatı yaptığı ülkeler de katılabiliyor. AB; Norveç, Moldova, Güney Kore, Japonya, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya ile güvenlik ve savunma iştiraki mutabakatları imzalamıştı.

GENÇLER İÇİN ÖZEL MADDELER

Anlaşmanın en dikkat çeken hususlarından biri gençler için alınan kararlar oldu. AB ve İngiltere, gençlerin karşılıklı olarak iş, eğitim ve seyahat imkanlarından yararlanabilmesi için özel vize programı geliştirecek. Ayrıyeten İngiltere’nin Erasmus+ programına tekrar iştiraki için müzakereler başlatılacak.

Telegraph’ın ele geçirdiği metinde, nerji alanında değerli adımlar atılması planlanıyor. Buna nazaran, İngiltere’nin AB elektrik pazarına iştiraki pahalandırılacak. Taraflar, tarım ve besin eserleri dolanımını kolaylaştırmak hedefiyle Ortak Sıhhat ve Bitki Sıhhati Çalışma Kümesi da oluşturacak.

DÜZENSİZ GÖÇLE UĞRAŞ KARARI

Anlaşmada sistemsiz göçle uğraş kıymetli yer tutuyor. Muahede metnine nazaran, insan kaçakçılığıyla çaba ve hudut güvenliği için bilgi paylaşımı artırılacak. Taraflar ortasında üçüncü ülkelere iadeler konusunda iş birliği de geliştirilecek. Ayrıyeten, vize suistimallerinin önlenmesi için ortak çalışmalar yürütülecek.

Anlaşmanın tam metni şimdi kamuoyuna açıklanmazken, taraflar Windsor Çerçevesi dahil mevcut mutabakatlara bağlılıklarını teyit etti. Uzmanlar, bu mutabakatın İngiltere-AB münasebetlerinde yeni bir periyodu işaret ettiğini belirtti.