17 Mayıs Dünya Hipertansiyon Günü’ydü… Sessiz fakat çok tehlikeli
Hipertansiyon (yüksek tansiyon) sinsi halde ilerleyebiliyor; teşhis almadan yüksek seyrederse inme, beyin kanaması, kalp krizi, böbrek yetersizliği üzere sıkıntılara neden olabiliyor. Bilhassa 65 yaş üstünde tansiyonun denetim altında tutulması değerli. Hipertansiyona dair merak edilenleri İstanbul Florence Nightingale Hastanesi kardiyoloji uzmanı Dr. Demet Erciyes ve VM Medical Park Pendik Hastanesi kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Sabahattin Gündüz anlattı.
HİPERTANSİYON NEDİR?
Dr. Demet Erciyes “Tansiyon, kalbin kanı damarlara pompalarken uyguladığı güçtür. Yani damarların içindeki kanın damar duvarına gösterdiği basınç kıymetidir. Sağlıklı yetişkin için ülkü tansiyon kıymeti: Büyük tansiyon: 120 mmHg; küçük tansiyon: 80 mmHg olarak ölçülür. Hipertansiyon: 140/80 mmHg üzeri olarak ölçülür.”
NE KADAR YAYGIN?
Hipertansiyon çok yaygın. Prof. Dr. Sabahattin Gündüz “Dünyada 1,28 milyar yetişkinde görülen hipertansiyon, Dünya Sıhhat Örgütü’ne (DSÖ) nazaran önlenebilir vefat nedenlerinin başında. Ülkemizde her 3 erişkinden 1’inde yüksek tansiyon var”diyor.
BAŞ AĞRISI VE BAŞ DÖNMESİ….
Prof. Dr. Sabahattin Gündüz yüksek tansiyonun birden fazla vakit rastgele bir belirti vermeden ilerleyebildiğine dikkat çekiyor: “Hafif ve orta dereceli hipertansiyon çoklukla sessiz seyrederken tansiyon çok yükseldiğinde yahut uzun müddet yüksek seyrettiğinde birtakım belirtiler ortaya çıkabilir. En sık görülen belirtiler baş ağrısı ve baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı ve çarpıntı, göğüs ağrısı, görme bulanıklığı, kulak çınlaması ve burun kanamasıdır. Şayet kan basıncı yıllarca teşhis almadan yüksek seyrederse sonunda inme, beyin kanaması, kalp krizi, kalp yetersizliği, aort anevrizması ve yırtılması, körlük ve böbrek yetersizliği üzere ölümcül sonuçlara neden olur. Ölçüm meskende tansiyon aletiyle yapılabilir fakat gerçek teşhis için sıhhat profesyonellerinin ölçümü kıymetlidir.”
GENETİK FAKTÖRÜN TESİRİ VAR MI?
Birinci derece akrabalarda hipertansiyon olması bireyde hipertansiyon gelişme riskini arttırıyor. Dr. Demet Erciyes “Anne, baba yahut kardeşlerde hipertansiyon varsa kişinin hipertansiyon geliştirme riski 2-3 kat artar. Genetik faktörler, beslenme ve ömür usulü üzere çevresel tesirler birleşince risk daha da yükselir” diyor.
‘GENÇLERDE OLMAZ’ YANILGISI
Yüksek tansiyon tanısı çoklukla 30-55 yaş ortasında konuyor. Prof. Dr. Sabahattin Gündüz “Genç yaşlarda hipertansiyon daha enderdir ama son yıllarda hareketsiz hayat ve obezite artışıyla gençlerde de yüksek tansiyon görülmeye başladı. ‘Gençlerde yüksek tansiyon olmaz’ bir yanılgı” diyor.
YAŞAM ŞEKLİ DEĞİŞİKLİĞİ ÖNEMLİ
Hipertansiyon tedavisinde ömür şeklindeki düzenleme kıymetli bir yere sahip. Beslenme değişiklikleri, gerilim idaresi, uyku tertibi, fizikî aktivite de kıymetli başlıklar. Dr. Demet Erciyes “Eğer ömür üslubu değişikliği yetmezse tansiyonu düşürmek için ilaca başlanır. Doktor önerisi dışında kesinlikle ilaç bırakılmamalıdır” diyor.
TUZ VE ŞEKERE DİKKAT!
Araştırmalar çok tuzlu diyetle beslenen toplumlarda hipertansiyon sıklığının bariz formda daha yüksek olduğunu gösteriyor. Prof. Dr. Sabahattin Gündüz “DSÖ hipertansiyonla uğraşta tuz tüketiminin azaltılmasını birinci sıraya koyuyor. Tuz ve şeker tüketimini azaltmak en değerli adımlardandır” diyor.
BUNLARI YAPIN
◊ Çok tuzlu, yağlı, hazır besinlerden; sigara ve alkolden uzak durun.
◊ Sistemli yürüyüş, hafif koşu yapın, yüzün.
◊ Gerilimden uzak durmaya çalışın.
◊ Sebze-meyve yüklü istikrarlı beslenin, ülkü kilonuzu koruyun.
◊ Uyku sisteminize dikkat edin, tansiyonunuzu tertipli olarak ölçün.
(Dr. Demet Erciyes)
